Trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực theo đuổi mục tiêu Net Zero vào năm 2050, việc tìm kiếm một mô hình tăng trưởng kinh tế nhanh mà vẫn đảm bảo sự bền vững đang trở thành một thách thức lớn. Làm thế nào để Việt Nam có thể tạo ra một con đường phát triển riêng, thông minh và bao trùm, mà không đơn giản sao chép mô hình của phương Tây? Trong bối cảnh này, khái niệm về “Nền kinh tế tầm thấp” – Low Altitude Economy đã được đưa ra trong một buổi đối thoại gần đây giữa Thủ tướng Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp tại Hà Nội.
“Nền kinh tế tầm thấp” đề cập đến việc sử dụng không gian dưới 1.000m so với mực nước biển, nơi mà các hoạt động kinh tế có thể được thực hiện bằng cách sử dụng máy bay không người lái (UAV). Các hoạt động này bao gồm phát triển nông nghiệp, vận chuyển người và hàng hóa, du lịch hàng không, điều trị y tế khẩn cấp, giao đồ ăn, và nhiều hoạt động khác. Nhiều nước trên thế giới đã coi “nền kinh tế tầm thấp” như một động lực mới để phát triển kinh tế.
Ông Nguyễn Thái Việt Huy, một trong những người đề xuất ý tưởng về “nền kinh tế tầm thấp”, cho rằng “bay thấp” không chỉ là một cơ hội phát triển vượt trội mà còn là một triết lý phát triển mới. Thay vì tập trung vào việc phát triển đô thị bay hay không gian vũ trụ, vốn đòi hỏi hạ tầng và nguồn lực đầu tư rất lớn, Việt Nam có thể tạo ra một con đường phát triển riêng – thực dụng, hiệu quả và bền vững – bằng cách tận dụng và làm chủ vùng không gian gần mặt đất.
Để thúc đẩy sự phát triển của “nền kinh tế tầm thấp” tại Việt Nam, ông Trần Thiên Phương đề xuất tập trung vào ba lĩnh vực trọng điểm cần được thí điểm có kiểm soát: Vận tải và dịch vụ hàng không tầm thấp; Nông nghiệp thông minh và giám sát môi trường; Công nghiệp UAV và hệ sinh thái công nghệ liên quan.
Ông Phương cũng đề xuất hàng loạt chính sách đặc thù để thúc đẩy sự phát triển của “nền kinh tế tầm thấp”. Điều này bao gồm việc ban hành khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát cho UAV dân sự tại một số địa phương trọng điểm và miễn thuế nhập khẩu linh kiện, phụ kiện UAV. Ngoài ra, ông cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên ban hành quy định ghi nhãn hàng “Made in Vietnam” và “Make in Vietnam” cho UAV và thiết bị AIoT trong sớm nhất có thể.
Cuối cùng, vấn đề không phận bay đang trở thành rào cản lớn nhất đối với sự phát triển của “nền kinh tế tầm thấp” tại Việt Nam. Việc kiểm soát chặt chẽ không phận của Bộ Quốc phòng Việt Nam đang là một thách thức. Các quốc gia có nền kinh tế tầm thấp phát triển đều đã trải qua quá trình chuyển đổi quản lý một phần không phận từ quân sự sang dân sự. Điều này cho thấy cần có sự thay đổi trong quản lý không phận để mở ra cơ hội cho sự phát triển của “nền kinh tế tầm thấp” tại Việt Nam.
