Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội để tái cấu trúc tăng trưởng kinh tế nhằm đạt hiệu quả cao hơn. Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định đúng ‘bối cảnh mới’ cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn.
Ông Lực cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua. Sự bất ổn này có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và làm nổi bật sự cần thiết của việc tái cấu trúc. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng, bao gồm sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, và cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình.
Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Điều này có thể giúp Việt Nam đạt được tăng trưởng bền vững và giảm thiểu lãng phí nguồn lực.
TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. Điều này đòi hỏi sự đổi mới và cải thiện trong cách thức sản xuất và quản lý kinh tế.
Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện ‘3I đồng thời’ (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia. Điều này có thể giúp Việt Nam tạo ra một mô hình tăng trưởng bền vững và hiệu quả hơn.
Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Việc quản lý và kiểm soát các thị trường này là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định của kinh tế và tránh những rủi ro tiềm ẩn.
