Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập thủy điện khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng đưa công trình này trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã công bố lễ khởi công dự án vào ngày 19/7.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, dòng sông quan trọng chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án là một phần trong kế hoạch phát triển 5 năm của Trung Quốc nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Dự án đã được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, đánh dấu sự sẵn sàng cho triển khai.
Công suất dự kiến của dự án đạt 300 tỷ kilowatt-giờ điện mỗi năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, hiện là đập thủy điện lớn nhất thế giới. Điều này đặt dự án vào vị trí hàng đầu trong lĩnh vực thủy điện toàn cầu. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động môi trường.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua các đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (167 tỷ USD). Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ là chủ đầu tư của dự án này.
Ấn Độ đã phản ứng với dự án này bằng cách đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh. Động thái này của Ấn Độ có thể được coi là nỗ lực nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước của mình, trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng của dự án đập thủy điện khổng lồ của Trung Quốc lên hạ lưu.
Hiện tại, dự án đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, với nhiều bên quan tâm đến những tác động tiềm tàng của nó. Trong khi Trung Quốc đang nỗ lực để hiện thực hóa dự án này, các quốc gia hạ lưu như Ấn Độ và Bangladesh đang theo dõi sát sao và lên kế hoạch cho các biện pháp tương ứng để bảo vệ quyền lợi của mình.
