Chính sách chiến tranh của Mỹ trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump có thể sẽ trải qua những thay đổi đáng kể so với nhiệm kỳ đầu tiên. Trong thời gian đầu, Trump đã áp dụng cách tiếp cận sử dụng sức mạnh quân sự một cách có chọn lọc nhằm phục vụ các mục tiêu chính trị, đồng thời giảm thiểu chi phí quốc phòng tại các chiến trường truyền thống.
Tuy nhiên, trong nhiệm kỳ hai, nhiều người tin rằng Trump có thể sẽ quyết tâm hơn trong hành động, bao gồm cả việc tiếp cận những vấn đề mà trước đây đã bị bỏ qua. Một số cố vấn thân cận của ông đã đề xuất áp dụng chiến lược áp chế chọn lọc, trong đó Mỹ sẽ chủ động sử dụng sức mạnh quân sự có giới hạn để khôi phục lại vị thế răn đe đã bị suy giảm dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Về mặt công cụ triển khai, một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc tái hoạt hóa các căn cứ tiền phương linh hoạt. Lầu Năm Góc cũng tăng đầu tư vào hệ thống vũ khí siêu thanh và máy bay không người lái (UAV) tàng hình, đồng thời ký thỏa thuận chia sẻ dữ liệu thời gian thực với các đồng minh như Nhật Bản, Anh và Israel.
Ngoài ra, cách phối hợp giữa các lực lượng chiến đấu của Trump cũng sẽ được vận hành một cách bài bản hơn, với mục tiêu rõ ràng. Các cuộc không kích chính xác sẽ được thiết kế để kết hợp với những đòn tấn công phủ đầu nhắm vào các trung tâm điều phối hoặc kho vũ khí của đối phương. Hải quân Mỹ cũng tăng cường triển khai các cụm tác chiến tàu sân bay tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và phía Đông Địa Trung Hải, nhằm tạo ra áp lực hiện diện đối với các đối thủ như Trung Quốc và Iran.
Chiến lược quân sự tổng thể của Trump trong nhiệm kỳ hai không còn tập trung vào các đợt chuyển quân quy mô lớn, mà thay vào đó là sự hiện diện chọn lọc. Mỹ không đặt mục tiêu can thiệp toàn diện như trước đây, nhưng vẫn sẵn sàng tham gia sâu vào các điểm nóng mà Trump cho rằng ảnh hưởng của Mỹ đang bị thách thức nghiêm trọng.
Trung Đông, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và Tây Thái Bình Dương được xác định là ba trung tâm cạnh tranh quyền lực ưu tiên trong chiến lược an ninh – quốc phòng của Mỹ trong nhiệm kỳ tới, có thể kéo dài đến hết năm 2029. Tại các khu vực này, Trump có kế hoạch tái áp dụng học thuyết ‘tấn công phủ đầu’ nhằm gửi thông điệp răn đe tới các đối thủ còn lại.
Một ví dụ rõ ràng là việc Mỹ thực hiện đòn tấn công giới hạn vào cơ sở hạt nhân của Iran, điều này có thể được xem như một thông điệp cứng rắn gửi tới các quốc gia đang phát triển vũ khí hạt nhân như Triều Tiên.
Nhìn từ góc độ toàn cầu, sự điều chỉnh trong chính sách chiến tranh của Trump không chỉ phản ánh logic quyền lực của một siêu cường đang tái thiết lại trật tự theo cách của mình, mà còn cho thấy sự phân mảnh nguy hiểm trong cấu trúc an ninh quốc tế.
Khác với thời kỳ hậu chiến tranh Lạnh, nơi Mỹ hoạt động trong một thế giới đơn cực, hiện nay Trump có lẽ cũng đang hành động trong một thế giới đơn cực với mục tiêu ‘nước Mỹ trên hết’. Mỹ có thể vẫn mạnh vượt trội, nhưng điều đó không đồng nghĩa với khả năng kiểm soát tuyệt đối.
Trong thế giới đó, việc sử dụng vũ lực không còn là biểu tượng quyền lực tuyệt đối mà trở thành biện pháp sinh tồn chính trị của một Tổng thống tìm cách tái lập vai trò lãnh đạo theo cách của riêng mình.
Hệ quả toàn cầu từ sự điều chỉnh chính sách chiến tranh của Trump 2.0 có thể sẽ tác động đến đồng minh, đối thủ và hệ thống luật pháp quốc tế. Sự hoài nghi về cam kết an ninh của Washington khiến nhiều nước châu Âu, trong đó có Pháp và Đức, đã tái khởi động các sáng kiến quốc phòng độc lập.
Ở Đông Á, sự hoài nghi về cam kết của Mỹ ngày càng trở nên rõ nét. Nhật Bản, vốn đã nới lỏng các giới hạn hiến pháp hậu chiến từ thời Thủ tướng Abe, lại tiếp tục tăng chi tiêu quốc phòng lên mức cao kỷ lục 2% GDP trong năm tài khóa 2025. Mục đích là vừa tự tìm kiếm năng lực tự chủ vừa ứng phó trước các đòn đánh phủ đầu.
Trong khi đó, các đối thủ chiến lược của Mỹ lại tận dụng chính sách răn đe quân sự không ổn định của Trump để mở rộng không gian hành động. Trung Quốc, sau quãng thời gian giữ thận trọng khi ông Biden còn nắm quyền, đã chuyển qua tăng tốc hành động quân sự hóa Biển Đông kể từ đầu năm 2025.
Ngoài ra, sự điều chỉnh chính sách chiến tranh của Trump còn gây xói mòn nghiêm trọng đối với hệ thống luật pháp và chuẩn mực quốc tế. Việc Mỹ liên tục sử dụng vũ lực đơn phương, chẳng hạn trong đòn tấn công phủ đầu vào Iran, không kích tại Yemen mà không thông qua quyết định của Hội đồng Bảo an, đã góp phần bình thường hóa việc sử dụng vũ lực ngoài khuôn khổ Liên Hợp Quốc.
Điều này tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, khi các cường quốc khu vực khác cũng viện dẫn ‘tự vệ chủ động’ như cái cớ để sử dụng vũ lực bất chấp luật pháp quốc tế. Trật tự dựa trên luật pháp quốc tế vốn là nền tảng của hệ thống quốc tế sau Thế chiến II đang dần nhường chỗ cho trật tự dựa trên ‘sự đã rồi’, nơi ai hành động trước, kẻ đó kiểm soát cuộc chơi.
Các điểm nóng có thể xảy ra phiêu lưu quân sự dưới thời Trump 2.0 bao gồm Iran, Trung Đông, Bán đảo Triều Tiên, Đài Loan và Biển Đông.
