Thành phố Hồ Chí Minh đang đặt mục tiêu chuyển đổi toàn bộ 400.000 tài xế công nghệ từ xe xăng sang xe điện trong ba năm tới. Mục tiêu này không chỉ phù hợp với xu thế phát triển bền vững của các đô thị hiện đại mà còn góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, việc thực hiện mục tiêu này cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây ra những khó khăn cho hàng trăm nghìn lao động trong lĩnh vực này.
Theo thống kê, thành phố hiện có khoảng 7,6 triệu xe máy và hơn 800.000 ô tô. Trong số đó, khoảng hơn 400.000 xe máy được sử dụng để chở khách và giao hàng qua các ứng dụng công nghệ. Mặc dù chỉ chiếm chưa đầy 5% tổng số phương tiện, nhưng lại đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp thành phố vận hành thông suốt trong bối cảnh giao thông ngày càng quá tải.
Các tài xế công nghệ hiện nay đang là nhóm lao động dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. Thu nhập trung bình của họ chỉ khoảng 8,7 triệu đồng mỗi tháng, thấp hơn mức trung bình 10,9 triệu đồng của thành phố. Phần lớn trong số họ là lao động ngoại tỉnh, phải trang trải chi phí sinh hoạt đắt đỏ nên gần như không có tích lũy. Việc chuyển đổi sang xe điện sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu không nhỏ, đặc biệt là khi một chiếc xe máy điện tiêu chuẩn hiện có giá cao hơn thu nhập trung bình hàng tháng của họ.
Để thực hiện mục tiêu chuyển đổi sang xe điện, thành phố cần có lộ trình hợp lý và chính sách hỗ trợ đồng bộ. Các chuyên gia cho rằng, trước mắt, nên ưu tiên chuyển đổi với nhóm tài xế chạy toàn thời gian và xe đã sử dụng trên 10 – 12 năm, những đối tượng có tần suất di chuyển cao và gây phát thải lớn. Song song đó, cần đa dạng lựa chọn phương tiện, trong đó xe hybrid có thể là giải pháp trung gian, giúp giảm phát thải mà không tạo ra gánh nặng tài chính quá lớn.
Thành phố cũng cần tính đến các gói hỗ trợ tài chính như trợ giá trực tiếp, hỗ trợ tiêu hủy xe cũ và gói vay ưu đãi dành riêng cho tài xế công nghệ, đặc biệt là nhóm lao động ngoại tỉnh. Phát triển hạ tầng sạc đồng bộ tại các chợ, bến xe, siêu thị – những nơi tài xế thường xuyên lui tới – cũng là bước đi cấp thiết.
Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo cơ hội phát triển công nghiệp xanh trong nước. Nếu TP. HCM làm tốt, biết đâu trong vài năm tới, thành phố này sẽ được nhắc đến như một biểu tượng giao thông xanh của cả nước, thậm chí là cả khu vực Đông Nam Á trong tư cách một thành phố không chỉ năng động, sôi động mà còn đáng sống.
Các thành phố trên thế giới như Thâm Quyến (Trung Quốc) và New Delhi (Ấn Độ) đã có những kinh nghiệm thành công về chuyển đổi xe điện. Thâm Quyến đã trợ cấp tối đa tương đương 7 triệu đồng cho mỗi xe điện hai bánh và thêm hơn 5 triệu đồng cho việc tiêu hủy xe xăng cũ. Tài xế công nghệ được vay ưu đãi, giảm 30% giá điện sạc và chính quyền còn miễn phí đất để lắp đặt trạm đổi pin tại các siêu thị, bãi đỗ xe.
New Delhi cũng áp dụng chính sách tương tự với mức trợ cấp từ 3 đến 9 triệu đồng mỗi xe, miễn phí đường bộ khoảng 600.000 đồng mỗi năm và hỗ trợ vay mua xe điện với lãi suất thấp. Chương trình FAME II của Ấn Độ dành tới hơn 60% ngân sách cho trợ giá mua xe và hơn 30% cho phát triển hạ tầng sạc.
Chuyển đổi sang phương tiện xanh là xu thế không thể đảo ngược, nhưng thành công hay thất bại phụ thuộc vào cách thực hiện. Một lộ trình mềm dẻo, nhân văn, đặt sinh kế người lao động vào trung tâm là điều kiện tiên quyết để đạt được mục tiêu này.
Vietnam News cũng đã có những bài viết liên quan đến chủ đề này, bạn có thể tham khảo thêm để có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề chuyển đổi xe điện tại Việt Nam.
