Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hổi. Hai luồng ý kiến trái ngược nhau đã xuất hiện, với một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi bên kia phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Di sản văn hóa không chỉ là một phần của quá khứ mà còn là một phần quan trọng của hiện tại và tương lai.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương. Chính sách này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho những người có hoàn cảnh khó khăn và tạo điều kiện cho họ tiếp cận với di tích.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người mà là trách nhiệm của toàn xã hội.
Việc thu phí tham quan di tích lịch sử không chỉ là một vấn đề kinh tế mà còn là một vấn đề xã hội và văn hóa. Cần có một cách tiếp cận linh hoạt và nhân văn để giải quyết vấn đề này. Chỉ khi có sự đồng thuận và hợp tác của toàn xã hội, chúng ta mới có thể bảo tồn và phát huy giá trị của di tích lịch sử.
