Công ty Cổ phần Điện Trường Giang đã đạt được thành tựu đáng kể với sản phẩm máy cắt chân không VCB TV1 (24-40.5kV) đạt tiêu chuẩn IEC và chứng nhận quốc tế KEMA, ASTA. Tuy nhiên, một nghịch cảnh đáng tiếc đang diễn ra khi sản phẩm đạt chuẩn quốc tế của doanh nghiệp này và nhiều doanh nghiệp khác không được sử dụng tại Việt Nam. Vấn đề không nằm ở năng lực sản xuất mà chủ yếu xuất phát từ rào cản chính sách và thiếu cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp nội địa.
Lật xem Luật Đấu thầu năm 2023, có thể thấy rõ quy định ưu tiên cho sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế, hồ sơ mời thầu của các đơn vị chủ đầu tư vẫn còn thiếu các tiêu chí cụ thể để đánh giá và ưu tiên sản phẩm trong nước. Điều này vô tình tạo ra một rào cản cho chính các doanh nghiệp trong nước khi họ muốn tham gia vào các dự án và thị trường trong nước.
Một khó khăn khác mà doanh nghiệp phải đối mặt là chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao, trong khi không nhận được hỗ trợ từ chính sách. Chi phí thử nghiệm sản phẩm cao là một phần của vấn đề này, khi kết quả thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm trong nước như Quatest không được công nhận. Điều này buộc doanh nghiệp phải thực hiện kiểm định quốc tế tại các tổ chức như KEMA, ASTA, CE, UL với chi phí cao hơn. Hiện tại, Việt Nam thiếu phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, khiến cho quá trình thử nghiệm và kiểm định của các doanh nghiệp trở nên khó khăn và tốn kém hơn.
Ngoài ra, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc doanh nghiệp phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu. Quá trình thương mại hóa và xuất khẩu sản phẩm cũng gặp khó khăn do chi phí cao cho chứng nhận quốc tế như CE, UL, và thiếu hỗ trợ tiếp thị cũng như chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI. Tất cả những yếu tố này đã tạo ra một môi trường cạnh tranh không công bằng cho các doanh nghiệp Việt Nam, khiến họ gặp khó khăn trong việc phát triển và cạnh tranh với các công ty nước ngoài.
Nhận định về tình trạng này, các doanh nghiệp đang rất cần cơ chế hỗ trợ đúng và trúng để tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm trong nước. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và bứt phá, mà còn góp phần khơi thông tiềm lực quốc gia. Từ đó, việc phát triển sản phẩm đạt chuẩn quốc tế của các doanh nghiệp trong nước sẽ không chỉ dừng lại ở con số nhỏ lẻ, mà còn có thể trở thành xu hướng mạnh mẽ, giúp nâng cao vị thế của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Luật Đấu thầu năm 2023 đã đưa ra những quy định mới nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, để thực sự giúp các doanh nghiệp Việt Nam phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh, cần có những cơ chế hỗ trợ cụ thể và đồng bộ hơn.
