Những năm gần đây, sự phát triển của mạng xã hội đã dẫn đến sự xuất hiện của một hiện tượng mới: “giang hồ mạng”. Đây là những người sở hữu các tài khoản mạng xã hội với hàng trăm nghìn lượt theo dõi và hàng triệu lượt thích, nhờ vào các video và nội dung gây sốc, khoe lối sống giang hồ, ăn chơi.

Nhiều “giang hồ mạng” đang tận dụng độ nổi tiếng của mình để trục lợi bất chấp pháp luật. Họ tự tin đưa ra dịch vụ quảng bá, kéo view cho các kênh nội dung, nhà hàng, game, quán bar với giá từ 800.000 đồng đến 10 triệu đồng. Một số “giang hồ mạng” khác thì chia sẻ về các ứng dụng cờ bạc hoặc thực hiện các ca livestream nhận quà tặng, bán hàng online… sau khi kênh của mình thu hút lượng xem đông đảo nhờ các nội dung gây sốc.

Đáng chú ý, “giang hồ mạng” Huấn ‘hoa hồng’ thậm chí còn bán sách dạy cách kiếm tiền và kinh doanh online. Những tác phẩm này sau đó được cơ quan chức năng xác minh là sách chưa được cấp phép xuất bản và người bán cũng bị xử phạt.

Luật sư TS Đặng Văn Cường – Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – cho rằng, cùng với sự phát triển của mạng xã hội, những năm qua xuất hiện một khái niệm mới – ‘giang hồ mạng’. Các ‘giang hồ mạng’ có điểm chung là có nhiều người theo dõi trên mạng xã hội, tạo hình đầu trọc, tóc tạo kiểu hoặc xăm trổ, sẵn sàng văng tục chửi bậy, khoe tiền, đe dọa người này người khác, có nhiều đàn em tung hô.

Theo kết quả xác minh điều tra của cơ quan chức năng thời gian qua, các đối tượng ‘giang hồ mạng’ thường liên quan đến việc sử dụng trái phép chất ma túy, buôn bán hàng giả, hàng lậu, đòi nợ thuê, cho vay nặng lãi, tàng trữ trái phép vũ khí, gây mất an ninh trật tự an toàn xã hội.

Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, có nhiều nguyên nhân khiến ‘giang hồ mạng’ ra đời và tồn tại suốt thời gian qua. ‘Giang hồ mạng’ trở nên nổi tiếng vì có độ nhận diện cao, họ thường đăng các video, hình ảnh độc, lạ, dị hoặc gây sốc… Với tâm lý hiếu kỳ, coi đó là sự giải trí, không ít người đã theo dõi các tài khoản này để có được những thông tin độc, lạ.

Nhiều người quan niệm sai lầm rằng, lên mạng xã hội muốn nói, muốn làm gì cũng được nên sẵn sàng theo dõi các tài khoản mạng xã hội đó để cùng nhau chửi bậy, nói những điều vô bổ. Đa số những người theo dõi tài khoản của các ‘giang hồ mạng’ còn trẻ, trình độ và nhận thức hạn chế, thiếu định hướng, thiếu sự quan tâm của cha mẹ.

Không ít người trẻ còn coi ‘giang hồ mạng’ là một hình tượng để khẳng định mình hay học hỏi cách ‘va chạm xã hội’ để tránh bị bắt nạt. Những nội dung chửi bới, khoe thành tích đánh nhau, lời lẽ ngông cuồng khiến cho nhiều người lầm tưởng đó là ‘chất anh hùng’, là ‘ngầu’ và mong muốn bản thân trở nên nổi tiếng và được nhiều người tung hô như thế.

Nhiều ‘giang hồ mạng’ còn xây dựng hình ảnh bản thân như một người hiệp nghĩa, sẵn sàng xả thân vì anh em bạn bè, sẵn sàng bênh vực người yếu, tham gia các hoạt động từ thiện, giúp đỡ người khó khăn… Nhiều bạn trẻ vì thế cho rằng, những giang hồ mạng này dám sống thật với bản thân, dám hi sinh vì chính nghĩa.

Các câu chuyện hư cấu, các tình huống các đối tượng tự dựng lên để đánh bóng tên tuổi, khoe chiến tích đã chiếm được lòng tin của nhiều bạn trẻ thiếu hiểu biết. Sự tung hô của người xem khiến các giang hồ mạng ngày càng liều lĩnh, thậm chí có những hành vi vi phạm pháp luật đến mức bị cơ quan chức năng xử lý hành chính hoặc hình sự.

Với chính sách của các nền tảng mạng xã hội, chủ tài khoản có nhiều người theo dõi được coi là những người nổi tiếng, có thể được trả tiền từ nhà mạng, có thể tham gia các hoạt động quảng cáo. Các ‘giang hồ mạng’ vì thế có thể bán hàng trực tuyến, nhiều đối tượng bán được rất nhiều hàng, thu được số tiền lớn, không ít các trường hợp bán hàng giả, hàng lậu…

Khi có được tiền từ mạng xã hội, các đối tượng tiếp tục sử dụng tiền để đánh bóng tên tuổi, làm từ thiện, rao giảng đạo đức, thậm chí còn viết sách, dạy làm giàu… khiến nhiều người trẻ bị lôi kéo bởi tiền bạc, bởi sự nổi tiếng và cách sống ‘ngông, ngầu’ theo kiểu ‘giang hồ mạng’.

Về phía cơ quan chức năng, luật sư Đặng Văn Cường nhấn mạnh, đã đến lúc cần siết chặt quản lý trên không gian mạng, dọn ‘rác’ trên mạng xã hội. Không đợi các ‘giang hồ mạng’ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật bị phát hiện mới xử lý. Cần có nhận diện, sàng lọc, phân loại ‘giang hồ mạng’, đánh giá tác động tiêu cực của những người này đến xã hội, đặc biệt là đến tư tưởng, nhận thức, nhân cách của giới trẻ để có những biện pháp xử lý phù hợp.

Với những hành vi vi phạm luật an ninh mạng, cần có những biện pháp ngăn chặn, thậm chí khóa tài khoản, xử phạt vi phạm hành chính. Nếu lợi dụng quyền tự do dân chủ để thực hiện các hành vi trái pháp luật thì có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.

Sau vụ tai nạn lật tàu tại vịnh Hạ Long, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh đang tích cực điều tra nguyên nhân của vụ việc, trong đó 37 người đã thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Mới đây, Bộ Công an đã triệu tập khẩn cấp một phụ nữ có liên quan đến vụ tai nạn.

Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao của Công an tỉnh Quảng Ninh phối hợp với Công an phường Hồng Gai đã tiến hành xác minh và xử lý vi phạm đối với công dân N.H.A.T (sinh năm 1982, trú tại Nhóm 9, Khu vực 3, phường Hồng Gai, thành phố Hạ Long). Hiện tại, vụ việc đang được cơ quan chức năng tiếp tục điều tra và làm rõ.

Trước đó, vào ngày 18/7, tàu du lịch mang số hiệu PVN746 đã gặp tai nạn lật tại vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Sự cố này đã gây ra một tình huống khẩn cấp, và các cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc để triển khai các hoạt động tìm kiếm cứu nạn và điều tra nguyên nhân của vụ việc.

Như trong quá trình điều tra, nếu có thêm thông tin về nguyên nhân của vụ lật tàu và vai trò của các cá nhân liên quan, sẽ giúp cơ quan chức năng có thể đưa ra các kết luận chính xác hơn về vụ tai nạn này.

Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với 5 cựu cán bộ, chiến sĩ của trại tạm giam Công an tỉnh Kiên Giang (cũ), hiện là Công an tỉnh An Giang, liên quan đến vụ án dùng nhục hình dẫn đến tử vong.

5 bị can bị khởi tố gồm: Đỗ Ngọc Tiến (33 tuổi, cựu cán bộ đội quản giáo); Đặng Tấn Phúc (21 tuổi) và Đỗ Văn Diễn (21 tuổi) cùng là cựu hạ sĩ quan nghĩa vụ đội cảnh sát bảo vệ; Trần Trung Nghĩa (23 tuổi) và Nguyễn Thành Đạt (22 tuổi) cùng là cựu chiến sĩ nghĩa vụ đội cảnh sát bảo vệ.

Vụ việc bắt nguồn từ tháng 1-2025 khi phạm nhân P.T.C. (36 tuổi, ngụ phường Vĩnh Thanh Vân, TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang) tử vong tại trại tạm giam. Trước đó, ông C. đã bị Tòa án nhân dân huyện Hòn Đất xử phạt 2 năm tù về tội trộm cắp tài sản và được chuyển từ nhà tạm giữ Công an huyện Hòn Đất đến trại tạm giam Công an tỉnh Kiên Giang vào tháng 8-2024.

Theo thông tin ban đầu, vào khoảng 20h30 ngày 5-1, ông C. đã la lối, đá cửa buồng giam và tự đập đầu vào thanh sắt buồng giam làm chảy máu. Khi bị đưa ra ngoài làm việc, ông C. không chấp hành và dùng lời lẽ thô tục chửi cán bộ quản giáo. Tại phòng hỏi cung, ông C. tiếp tục quậy phá nên cán bộ, chiến sĩ của trại tạm giam đã dùng còng số 8 còng tay ông C. vào khung sắt cửa sổ. Đến khoảng 21h30, cán bộ quản giáo phát hiện ông C. có biểu hiện mệt, khó thở, tay chân lạnh và báo cáo ban lãnh đạo.

Ông P.T.C. sau đó được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang cấp cứu và điều trị nhưng tử vong vào lúc 21h50 cùng ngày. Kết quả điều tra ban đầu xác định, trong quá trình xử lý phạm nhân vi phạm nội quy giam giữ vào ngày 5-1-2025, 5 cựu cán bộ, chiến sĩ của trại tạm giam đã thực hiện hành vi dùng tay đấm và gậy cao su đánh phạm nhân P.T.C., dẫn đến tử vong.

Cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã xác định hành vi của 5 cựu cán bộ, chiến sĩ trên đã phạm vào tội dùng nhục hình theo khoản 4 điều 373 Bộ luật Hình sự và khởi tố để điều tra. Thông tin thêm về vụ việc có thể được tìm thấy trên trang web của Tuổi Trẻ.

Vi Phạm Pháp Luật và Chuẩn Mực Đạo Đức của Nghệ Sĩ: Cần Chế Tài Cụ Thể

Trong thời gian gần đây, việc nghệ sĩ và người nổi tiếng vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức đã trở thành vấn đề đáng quan tâm và gây chú ý trong cộng đồng. Với sức ảnh hưởng lớn đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, việc ban hành chế tài đối với những cá nhân này là điều cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe. PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa Xã hội của Quốc hội, đã đưa ra quan điểm của mình về vấn đề này.

Ông cho rằng có ba nguyên nhân chính dẫn đến việc nghệ sĩ vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức. Thứ nhất, việc chạy theo hào quang quá nhanh mà thiếu nền tảng văn hóa, giáo dục, đạo đức đã khiến một số nghệ sĩ dễ dàng mắc lỗi. Thứ hai, môi trường showbiz nhiều cám dỗ và áp lực nổi tiếng nhanh, kiếm tiền nhiều cũng là nguyên nhân dẫn đến việc nghệ sĩ vi phạm. Cuối cùng, cơ chế quản lý và định hướng chưa đủ mạnh đã tạo ra lỗ hổng trong quản lý và giám sát hoạt động của nghệ sĩ.

Bộ Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành từ năm 2021. Tuy nhiên, quy tắc này chỉ xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử mà không có chế tài xử phạt cụ thể. Điều này đã tạo ra lỗ hổng trong quản lý và khiến cho việc xử lý vi phạm trở nên khó khăn.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn khẳng định đã đến lúc cần rà soát và bổ sung quy định pháp lý rõ ràng hơn để bảo vệ giá trị nghệ thuật chân chính và gìn giữ niềm tin của công chúng đối với giới nghệ sĩ. Ông cũng nhấn mạnh rằng nghệ sĩ vi phạm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân họ mà còn đến người hâm mộ, cộng đồng và xã hội.

Công chúng có quyền đòi hỏi nghệ sĩ phải có ý thức trách nhiệm trước cộng đồng xã hội và không chỉ xin lỗi mà còn phải chịu trách nhiệm cụ thể. PGS.TS Bùi Hoài Sơn đề xuất cần mạnh dạn áp dụng các biện pháp chế tài nghiêm khắc hơn, bao gồm cả việc cấm xuất hiện trên báo chí, truyền thông, mạng xã hội hay tạm dừng hoạt động nghệ thuật.

Đồng tình với quan điểm này, GS.TS Từ Thị Loan, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, cũng cho rằng cần có biện pháp mạnh tay hơn nữa với những chế tài cụ thể để tăng cường trách nhiệm của các nghệ sĩ với công chúng. Điều này không chỉ giúp nâng cao uy tín của giới nghệ sĩ mà còn giúp bảo vệ giá trị văn hóa và niềm tin của công chúng.

Như vậy, việc ban hành chế tài cụ thể đối với nghệ sĩ vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức là điều cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, giới nghệ sĩ và công chúng để xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh và tích cực.

Trong buổi họp báo thường kỳ quý II của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đại diện Cục Nghệ thuật Biểu diễn đã tái khẳng định rằng, dù có mức độ nổi tiếng như thế nào, các nghệ sĩ vẫn phải tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và pháp luật như mọi công dân khác.

Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Hướng Dương đã có những chia sẻ cụ thể về vấn đề này. Theo ông, nghệ sĩ là những người có ảnh hưởng lớn tới công chúng, và vì vậy, họ cần phải hành xử có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật một cách nghiêm minh.

Về vấn đề quảng cáo trên không gian mạng, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã có những động thái quyết liệt trong việc làm việc và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm của người nổi tiếng. Đã có những trường hợp như MC Quang Minh, Vân Hugo, Hoàng Linh bị xử lý vì vi phạm trong quảng cáo.

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp khác như nghệ sĩ Quyền Linh và Doãn Quốc Đam, những người đã được mời làm việc hai lần, nhưng các vi phạm được xác định là ở mức độ thấp và các hợp đồng quảng cáo liên quan cũng đã kết thúc từ hai năm trước.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã có những thông tin về quy trình hạn chế hình ảnh người nổi tiếng vi phạm pháp luật. Quy trình này đã được ban hành từ tháng 10/2023 nhưng vì nhiều lý do khách quan nên đến nay vẫn chưa được triển khai thực tế.

Bên cạnh đó, vấn đề giả mạo tài khoản trên các mạng xã hội để lừa đảo cũng đang diễn ra phức tạp. Theo số liệu từ Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, chỉ trong 6 tháng đầu năm, 3 nền tảng mạng xã hội lớn là Facebook, YouTube, TikTok đã gỡ 30.000 tài khoản giả mạo.

Cơ quan chức năng đã phối hợp với Bộ Công an gửi tin nhắn SMS cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo qua mạng, đồng thời đề nghị báo chí vào cuộc để hỗ trợ truyền thông.

Qua việc này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch muốn nhấn mạnh rằng, không có “vùng cấm” nào đối với việc xử lý vi phạm của người nổi tiếng. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải bị xử lý nghiêm minh, không có ngoại lệ.