Trong bối cảnh giao thông xanh đang trở thành xu hướng tại TP HCM, mô hình cà phê kết hợp trạm sạc xe điện đang ngày càng lan rộng. Đây là một phần của cơ sở hạ tầng giao thông mới, đáp ứng nhu cầu sạc điện an toàn, linh hoạt và dễ tiếp cận của người dân.

Các điểm dịch vụ này không chỉ cung cấp nơi sạc điện mà còn kết hợp nhiều tiện ích giá rẻ như võng nghỉ trưa, nước uống, mì ăn liền, wifi, khu vệ sinh cá nhân, thậm chí cả khu vực sửa chữa, bảo trì xe điện. Giá sạc thường dao động từ 8.000 đến 16.000 đồng/lượt, đồ uống từ 15.000 đồng, trong khi dịch vụ nghỉ ngơi hoặc sử dụng nhà vệ sinh thường được miễn phí. Một số chuỗi dịch vụ còn phát triển các gói dịch vụ tháng trị giá khoảng 650.000 đồng, bao gồm gửi xe qua đêm, sạc điện, vệ sinh xe và ưu đãi sử dụng phòng tắm, tạo ra một giải pháp gần như trọn gói cho nhóm khách hàng thường xuyên.

Ngoài ra, các đơn vị này đang mở rộng thêm dịch vụ giao – nhận xe tận nơi trong bán kính 7km, tăng khả năng phục vụ linh hoạt và cá nhân hóa. Sự phát triển của mô hình cà phê kiêm trạm sạc không phải là hiện tượng ngẫu nhiên, mà là kết quả trực tiếp của xu hướng đô thị hóa xanh đang diễn ra mạnh mẽ.

Khi nhu cầu sạc điện an toàn, linh hoạt và dễ tiếp cận trở thành một phần không thể thiếu trong cơ sở hạ tầng giao thông mới, các mô hình bán tư nhân như quán cà phê – trạm sạc lại có lợi thế là triển khai nhanh, linh hoạt theo địa bàn dân cư và chi phí đầu tư thấp.

Tuy nhiên, mô hình cà phê kiêm trạm sạc vẫn đứng trước nhiều thách thức cần được giải quyết nếu muốn trở thành một phần ổn định trong hệ sinh thái giao thông xanh. Vấn đề tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn vận hành là một trong những thách thức lớn. Việc sạc nhiều xe cùng lúc đòi hỏi hệ thống điện phải được đầu tư bài bản, từ nguồn cấp ổn định đến thiết bị sạc đạt chuẩn và hệ thống chống cháy, quá tải điện.

Rủi ro từ việc sử dụng thiết bị kém chất lượng hoặc thiếu kiểm soát kỹ thuật hoàn toàn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt trong không gian đông người như quán cà phê.

Mô hình cà phê kiêm trạm sạc xe điện không chỉ là phản ứng linh hoạt trước nhu cầu thị trường, mà còn là minh chứng cho cách dịch vụ đô thị có thể thích ứng và tiến hóa trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Mô hình này không chỉ giải quyết nhu cầu sạc xe, mà còn góp phần định hình lại cách người dân sống, di chuyển và tiêu dùng trong một đô thị thông minh, bền vững hơn.

…

Trung Quốc đã triển khai một chiến lược toàn diện để giải quyết thách thức của xe máy điện trong nhiều năm qua. Khi số lượng người sử dụng xe máy điện tại đô thị tăng mạnh, vấn đề không chỉ dừng lại ở giá thành hay tiện ích mà còn là khả năng tiếp cận nguồn sạc, đặc biệt trong môi trường sống đông đúc như các khu chung cư.

Để giải quyết vấn đề này, Trung Quốc đã chủ động ứng phó bằng cách phát triển đồng thời hai hướng: mở rộng mạng lưới trạm sạc công cộng và thúc đẩy mô hình đổi pin. Mô hình đổi pin đang được đẩy mạnh vì khả năng tiết kiệm thời gian đáng kể. Chỉ trong vài chục giây đến vài phút, người dùng có thể thay pin cạn bằng pin đầy mà không phải chờ đợi sạc truyền thống từ 3 đến 8 tiếng.

Không ít doanh nghiệp còn áp dụng chính sách bán xe không kèm pin, giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí ban đầu. Người dùng chỉ cần trả phí thuê bao hàng tháng và phí mỗi lần đổi pin, đồng thời không phải lo lắng về độ bền hay tuổi thọ của pin – yếu tố thường khiến nhiều người ngại đầu tư xe điện.

Hệ thống sạc truyền thống với trụ cắm điện vẫn đóng vai trò chủ lực trong mạng lưới hạ tầng phục vụ xe điện. Từ bãi đỗ xe của siêu thị, văn phòng, đến trạm dừng cao tốc và cả các khu vực ngoại ô, người dùng đều có thể dễ dàng tiếp cận điểm sạc gần nhất.

Tuy nhiên, mô hình này cũng phải đối mặt với chi phí đầu tư cao. Mỗi trụ sạc có thể tiêu tốn tới hàng trăm triệu đồng, trong khi doanh thu bị giới hạn bởi chính sách bình ổn giá điện. Để hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này, chính quyền đưa ra nhiều ưu đãi, trong đó có hợp đồng thuê đất dài hạn nhằm tạo điều kiện cho các mô hình vận hành ổn định.

Một trong những thách thức lớn nhất khi phát triển phương tiện điện là làm sao để cung cấp giải pháp sạc an toàn tại các khu dân cư đông đúc. Trung Quốc tiếp cận vấn đề này bằng chiến lược từ gốc: quy định bắt buộc tích hợp hạ tầng sạc ngay từ giai đoạn thiết kế dự án nhà ở mới.

Tại Bắc Kinh, các tòa nhà thương mại mới phải đảm bảo ít nhất 40% chỗ đậu xe có thể lắp trạm sạc. Với nhà ở xã hội, tỷ lệ dao động từ 18% đến 30% tùy loại. Không chỉ đặt ra chỉ tiêu, thành phố còn quy định rõ vị trí được phép bố trí trạm sạc: ưu tiên mặt đất, tránh tầng hầm sâu nhằm giảm thiểu rủi ro cháy nổ và đảm bảo khả năng tiếp cận khi có sự cố.

Với hàng triệu tòa nhà đã xây dựng từ lâu, vốn không được thiết kế để phục vụ nhu cầu sạc xe điện, Trung Quốc chọn cách linh hoạt hơn: xây dựng các khu sạc công cộng đặt bên ngoài các khu dân cư. Điều này vừa giảm thiểu rủi ro hỏa hoạn bên trong tòa nhà, vừa mang lại tiện ích cho cư dân.

Chính quyền địa phương đóng vai trò điều phối giữa doanh nghiệp và ban quản lý dân cư, giúp giải quyết câu hỏi ‘ai đầu tư, ai vận hành’. Nhiều nơi còn tận dụng không gian hiệu quả bằng cách chuyển đổi chỗ đậu ô tô thành khu đỗ và sạc cho hàng loạt xe máy điện, tăng gấp nhiều lần khả năng phục vụ mà không cần mở rộng diện tích.

Ngoài hạ tầng, yếu tố con người cũng được chú trọng. Chính quyền khuyến cáo người dân không sạc xe ngay sau khi sử dụng, nên để pin nguội ít nhất 20 phút. Nơi sạc phải khô ráo, thông thoáng và tuyệt đối không sạc qua đêm nếu không có người trông coi.

Nhiều khu chung cư còn áp dụng quy định nội bộ như ngắt điện sau 23 giờ hoặc chỉ cho phép sạc trong khung giờ cố định nhằm đảm bảo an toàn tối đa.

Một số thành phố của Trung Quốc được mệnh danh là ‘thiên đường’ của xe máy điện, với 12.000 trạm hoán đổi pin chỉ tính bằng giây. Người dân được hỗ trợ hơn 20 triệu/xe khi mua xe mới.

Ngày 1 tháng 7 năm 2026 sẽ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực kiểm soát ô nhiễm môi trường và thúc đẩy giao thông bền vững tại Việt Nam. Từ ngày này, xe máy và mô tô chạy bằng xăng sẽ bị cấm lưu thông trong khu vực Vành đai 1 tại Hà Nội. Đến ngày 1 tháng 1 năm 2028, các loại ô tô cá nhân sử dụng xăng, dầu cũng sẽ bị hạn chế ở cả Vành đai 1 và Vành đai 2. Mục tiêu cuối cùng là vào năm 2030, toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ không còn được phép hoạt động bên trong Vành đai 3.

Trước những thay đổi lớn từ chính sách, thị trường đã có những phản ứng tích cực. Một trong những động thái đáng chú ý đến từ TMT Motors, một doanh nghiệp ô tô Việt Nam, khi chuẩn bị ra mắt mẫu ô tô điện cỡ nhỏ mang tên Nano S05. Dòng xe này được thiết kế riêng cho điều kiện giao thông nội đô Việt Nam, với thiết kế nhỏ gọn và giá cả phải chăng.

Nano S05 là một chiếc ô tô điện cỡ nhỏ với chiều dài chưa tới 3 mét, thiết kế để dễ dàng di chuyển trong các con phố hẹp, khu dân cư đông đúc và bãi đỗ xe chật chội. Điểm đặc biệt của Nano S05 là mức giá “phá vỡ mọi giới hạn” trong phân khúc ô tô điện: chỉ từ 150 triệu đồng. Mức giá này tương đương với một chiếc xe tay ga cao cấp như SH hay Vespa, khiến mẫu xe trở thành lựa chọn tiềm năng cho các đối tượng người dùng trẻ như sinh viên, nhân viên văn phòng, hộ gia đình nhỏ hay các tài xế giao hàng.

Nano S05 có thể được sạc tại nhà thông qua ổ điện dân dụng, hoặc sạc nhanh tại các trạm công cộng. Đây là một yếu tố quan trọng giúp người dùng yên tâm sử dụng xe điện mà không lo ngại về hạ tầng. TMT Motors cũng công bố chiến lược đầu tư vào hạ tầng sạc điện với quy mô lên tới 30.000 trạm trên toàn quốc từ nay đến năm 2030, thể hiện tầm nhìn dài hạn của công ty.

Dự kiến Nano S05 sẽ chính thức ra mắt thị trường vào quý IV/2025, với hệ thống phân phối phủ khắp toàn quốc. Sự xuất hiện của dòng xe này không chỉ đánh dấu bước tiến mới của ngành công nghiệp ô tô nội địa, mà còn mở ra một tương lai khả thi cho việc “điện hóa” giao thông cá nhân tại các thành phố lớn.

Trong giai đoạn 2025–2030, khi lộ trình cấm xe xăng từng bước được triển khai tại Hà Nội, TP.HCM và nhiều đô thị trọng điểm khác, ô tô điện giá rẻ sẽ không còn là sản phẩm thử nghiệm, mà sẽ trở thành lực lượng chủ đạo trong việc hiện thực hóa mục tiêu giao thông bền vững. Thị trường ô tô điện dự kiến sẽ có những bước tiến đáng kể trong thời gian tới, với nhiều cơ hội cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng.