Hoạt động sản xuất tại châu Á đã trải qua tháng 7 với sự suy yếu đáng kể, nguyên nhân chính đến từ nhu cầu toàn cầu giảm và tình trạng bất ổn liên quan đến thuế quan của Mỹ đã ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý doanh nghiệp. Các khảo sát khu vực tư nhân vừa được công bố vào ngày 1/8 đã chỉ ra rằng triển vọng phục hồi vốn mong manh của khu vực đang bị đe dọa.

Ở Nhật Bản và Hàn Quốc, hai cường quốc xuất khẩu hàng đầu của châu Á, hoạt động sản xuất đã suy giảm trong tháng 7. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của Nhật Bản đã giảm từ 50,1 trong tháng 6 xuống còn 48,9 trong tháng 7. Hàn Quốc cũng ghi nhận tháng thứ sáu liên tiếp suy giảm hoạt động sản xuất, với chỉ số PMI giảm từ 48,7 trong tháng 6 xuống còn 48. Sự suy giảm này cho thấy những thách thức mà các nền kinh tế lớn ở châu Á đang phải đối mặt trong bối cảnh tình hình thương mại toàn cầu biến động.

Trung Quốc, một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Á, cũng chứng kiến hoạt động sản xuất giảm trong tháng 7. Chỉ số PMI của Trung Quốc đã giảm từ 50,4 trong tháng 6 xuống còn 49,5 trong tháng 7, thấp hơn dự báo 50,4 của các nhà phân tích. Điều này phản ánh sự ảnh hưởng của tình trạng bất ổn thương mại và áp lực từ các biện pháp thuế quan đối với hoạt động sản xuất của Trung Quốc.

Các nhà phân tích nhận định rằng tình trạng bất ổn liên quan đến thuế quan của Mỹ đã ảnh hưởng đến tâm lý doanh nghiệp và làm lu mờ triển vọng phục hồi của khu vực. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cũng cho rằng những thỏa thuận thương mại gần đây giữa Mỹ và một số nước châu Á có thể giúp cải thiện niềm tin của khách hàng và thúc đẩy doanh số trong những tháng tới.

Trong bối cảnh này, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu của nhiều nền kinh tế. Động thái này được đưa ra nhằm đối phó với tình trạng thâm hụt thương mại kéo dài của Mỹ. Sắc lệnh mới áp đặt thuế quan từ 10% đến 41% đối với hàng hóa nhập khẩu của nhiều nền kinh tế, bao gồm Đài Loan, Ấn Độ, Nam Phi và Thụy Sĩ. Các biện pháp thuế quan sẽ có hiệu lực từ 0 giờ 1 phút sáng 7/8 (giờ miền Đông nước Mỹ).

Tình hình thương mại toàn cầu đang trở nên phức tạp và nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với những thách thức lớn. Việc Mỹ áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt thương mại và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Trong khi đó, các doanh nghiệp và nhà phân tích đang theo dõi chặt chẽ tình hình để đánh giá tác động của các biện pháp thuế quan và tìm kiếm các giải pháp cho sự phục hồi kinh tế.

Trước những biến động của thị trường và tình hình thương mại, các quốc gia và doanh nghiệp cần tăng cường hợp tác và đối thoại để tìm kiếm giải pháp cho sự phục hồi kinh tế và ổn định thị trường toàn cầu.

Thị trường xuất khẩu tôm của Việt Nam hiện đangเผชิญ với nhiều thách thức lớn do các chính sách thuế quan từ Mỹ. Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn áp thuế đến ngày 1/8, cho phép một số doanh nghiệp tranh thủ xuất khẩu thêm hàng trong nửa đầu tháng 7, nhưng tâm lý dè dặt vẫn đang bao trùm thị trường. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm của Việt Nam trong tháng 7 dự kiến sẽ chững lại so với tháng 5 và tháng 6 do các đơn hàng ‘tránh thuế’ đã được đẩy đi sớm.

Triển vọng xuất khẩu trong nửa cuối năm 2025 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm diễn biến chính thức của chính sách thuế quan từ Mỹ, khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn, tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước. Nếu các mức thuế chính thức từ Mỹ không vượt kỳ vọng, Việt Nam có thể duy trì được nhịp xuất khẩu sang Mỹ ở mức ổn định thấp. Tuy nhiên, trong trường hợp thuế chống bán phá giá hoặc thuế chống trợ cấp ở mức cao, xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm mạnh, kéo tụt tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành trong năm nay.

Trước tình hình này, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu. Việc đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng ưu đãi từ các hiệp định như EVFTA, CPTPP là hướng đi cần thiết. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao, phù hợp với xu hướng thực phẩm tiện lợi và ‘ready-to-eat’. Một yếu tố then chốt là đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch, tránh rủi ro bị cáo buộc gian lận thương mại hay chuyển tải bất hợp pháp.

Ngoài ra, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn chuỗi – từ nuôi trồng, chế biến đến quản trị đơn hàng – sẽ giúp nâng cao khả năng thích ứng. Việc chủ động vùng nuôi đạt chuẩn và kiểm soát chi phí trong chuỗi cung ứng là giải pháp quan trọng để bảo vệ biên lợi nhuận. Cuối cùng, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ về tài chính và pháp lý để ứng phó linh hoạt với các chính sách thuế thay đổi bất ngờ từ các thị trường lớn.