Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Mục đích của việc này là đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc tính thuế, đồng thời tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Theo dự thảo, phương pháp đầu tiên được áp dụng khi người bán có thể xác định rõ giá mua và các chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng. Trong trường hợp này, cơ quan thuế sẽ áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập chịu thuế, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan. Điều này sẽ giúp giảm thiểu gánh nặng thuế đối với những cá nhân có thể chứng minh được nguồn gốc và giá trị của bất động sản.

Phương pháp thứ hai được áp dụng khi không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan. Lúc này, thuế TNCN sẽ được tính trực tiếp trên giá chuyển nhượng, dựa trên biểu thuế suất lũy tiến theo thời gian nắm giữ tài sản. Ví dụ, nếu bất động sản được chuyển nhượng sau thời gian nắm giữ dưới 2 năm, mức thuế suất đề xuất là 10%. Nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, mức thuế là 6%. Trường hợp nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thuế áp dụng là 4%. Điều này sẽ khuyến khích người nắm giữ bất động sản lâu dài và giảm thiểu việc đầu cơ.

Đặc biệt, đối với các trường hợp bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế, thời gian nắm giữ sẽ không được tính để áp dụng biểu thuế lũy tiến. Khi cá nhân nhận thừa kế và thực hiện chuyển nhượng tài sản, thuế TNCN vẫn được tính theo thuế suất 2%, tương tự quy định hiện hành. Điều này đảm bảo sự công bằng đối với những trường hợp thừa kế bất động sản.

Thời gian nắm giữ được xác định kể từ thời điểm cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với bất động sản cho đến lúc chuyển nhượng. Điểm mốc được tính từ thời điểm luật thuế mới có hiệu lực thi hành. Việc xác định thời gian nắm giữ sẽ giúp cơ quan thuế có thể xác định chính xác mức thuế suất áp dụng.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này cũng tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả phương pháp này, cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ. Đồng thời, việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản.

Trong 25 năm qua, thế giới đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng triệu phú. Từ khoảng 13 triệu người vào năm 2000, đến cuối năm 2024, con số này đã tăng vọt lên gần 52 triệu người. Đây là những ‘triệu phú bình dân’ hay EMILLI (everyday millionaire), những cá nhân sở hữu tài sản ròng từ 1 đến 5 triệu USD. Tổng tài sản của nhóm này đạt xấp xỉ 107.000 tỷ USD, gần như ngang bằng với khối tài sản 119.000 tỷ USD của toàn bộ nhóm siêu giàu.

Sự trỗi dậy của các EMILLI không đến từ một nguyên nhân đơn lẻ, mà là sự cộng hưởng của bốn yếu tố kinh tế – xã hội sâu sắc, diễn ra bền bỉ trong suốt 2 thập kỷ qua. Bệ đỡ bất động sản đã đóng vai trò quan trọng khi giá bất động sản tại hầu hết các thị trường lớn trên thế giới đã tăng trưởng một cách phi thường. Một ngôi nhà được mua vào đầu những năm 2000 giờ đây có thể đã tăng giá trị gấp nhiều lần, vô hình trung đẩy tài sản ròng của chủ sở hữu vượt qua ngưỡng triệu đô.

Sự ‘dân chủ hóa’ phố Wall cũng là một yếu tố quan trọng khi cuộc cách mạng công nghệ đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Sự ra đời của các ứng dụng giao dịch trực tuyến, các quỹ tương hỗ (mutual funds), và các quỹ hoán đổi danh mục (ETFs) đã mở toang cánh cửa Phố Wall cho hàng triệu người bình thường.

Kỷ nguyên của tinh thần doanh nhân cũng đã tạo ra nhiều triệu phú mới. Nhiều EMILLI chính là những người chủ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các chuyên gia tư vấn, hay những người làm việc trong nền kinh tế tự do (gig economy). Họ không trông chờ vào lương hưu, mà chủ động xây dựng nguồn thu nhập, tự tạo ra giá trị và nắm bắt cơ hội kinh doanh.

‘Cơn sóng thần’ thừa kế cũng sẽ định hình bức tranh tài sản mạnh mẽ trong tương lai. UBS ước tính một khối tài sản khổng lồ trị giá khoảng 83.000 tỷ USD sẽ được chuyển giao giữa các thế hệ trong vòng 20 – 25 năm tới. Cuộc chuyển giao tài sản vĩ đại này sẽ đưa một lượng lớn những người thuộc millennials và gen Z vào hàng ngũ triệu phú.

Dù là một xu hướng toàn cầu, sự trỗi dậy của các EMILLI lại mang những đặc điểm riêng biệt ở từng khu vực. Mỹ tiếp tục là trung tâm của phong trào EMILLI, nhờ vào một nền văn hóa lâu đời khuyến khích đầu tư vào cả bất động sản lẫn thị trường tài chính. Tại châu Âu và châu Á, đặc biệt ở các quốc gia có giá bất động sản leo thang và trình độ hiểu biết tài chính của người dân ngày càng được nâng cao, đà tăng trưởng diễn ra mạnh mẽ.

UBS dự báo rằng thế giới sẽ có thêm hơn 5 triệu triệu phú mới vào năm 2029. Sự trỗi dậy của họ không chỉ là một câu chuyện về tiền bạc. Nó là tín hiệu về một sự phân bổ tài sản đang dần trở nên rộng rãi hơn, một thế giới nơi cơ hội làm giàu không còn là đặc quyền của một nhóm nhỏ.