Chính phủ Việt Nam đang tích cực xây dựng khung pháp lý cho tài sản số, nhằm chấn chỉnh thị trường và bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư. Sự phát triển nhanh chóng của thị trường tài sản số trong giai đoạn 2020-2022 đã đặt ra những thách thức mới, khi nhiều người đầu tư vào tiền mã hóa với kỳ vọng “đổi đời” sau một đêm. Tuy nhiên, thị trường này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, khi không có sự quản lý và bảo vệ từ phía pháp luật.

Đến đầu năm 2025, Chính phủ đã có những động thái quyết liệt trong việc quản lý thị trường tài sản số. Chỉ thị 05/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đề xuất khung quản lý tài sản số. Luật Công nghiệp Công nghệ số, thông qua vào thời điểm này, cũng định nghĩa rõ ràng về “tài sản số”, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc quản lý thị trường này.

Tuy nhiên, dù có những nỗ lực từ phía Chính phủ, tâm lý “một đêm đổi đời” vẫn còn phổ biến trong cộng đồng đầu tư. Nhiều nhà đầu tư vẫn tiếp tục chạy theo cảm xúc và tin đồn, tham gia giao dịch trên các sàn quốc tế hoặc qua trung gian OTC mà không có sự bảo hộ pháp lý rõ ràng. Theo số liệu từ Triple-A, Việt Nam có hơn 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa, đứng thứ 7 toàn cầu về tỷ lệ sở hữu, với 17% – cao hơn mức trung bình thế giới là 6,5%.

Các chuyên gia nhận định rằng, nếu không có khung pháp lý rõ ràng, niềm tin của nhà đầu tư vào các sàn giao dịch chỉ dựa vào… lời hứa. Khi xảy ra sự cố, người dùng gần như không được bảo vệ. Việc xây dựng một khung kiểm soát, ngay cả việc buộc các sàn phải công khai chính sách bảo hiểm, là một bước tiến quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, không phải tất cả nhà đầu tư đều sẽ “đầu tư khôn ngoan” hơn chỉ vì có pháp luật. Hành vi đầu tư thường gắn chặt với tâm lý, và tâm lý không thể thay đổi trong một sớm một chiều. Một khảo sát năm 2023 chỉ ra rằng, gần 40% nhà đầu tư tiền số tại Việt Nam thừa nhận họ đầu tư theo cảm xúc hoặc tin đồn, bất chấp rủi ro cao.

Để mô hình sàn giao dịch tài sản số được thử nghiệm hiệu quả, việc thiết lập cấu trúc thị trường minh bạch là yêu cầu bắt buộc. Các yêu cầu cụ thể như tài sản phải có nguồn gốc rõ ràng, hợp đồng thông minh cần được kiểm toán, và đơn vị phát hành bắt buộc công khai whitepaper và luồng tiền phải được lưu vết.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã đề xuất cơ chế thử nghiệm (sandbox) như một cách tiếp cận phù hợp để quản lý những mô hình đổi mới sáng tạo như tài sản mã hóa. Câu hỏi hiện tại không chỉ là liệu “Luật có giúp thị trường minh bạch hơn không?”, mà còn là “Nhà đầu tư đã sẵn sàng thay đổi để đi cùng một thị trường lành mạnh hơn chưa?”

Nhìn chung, việc xây dựng khung pháp lý cho tài sản số là một bước quan trọng để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các cơ quan quản lý, và cộng đồng đầu tư. Tham khảo thêm thông tin về thị trường tài sản số và các quy định pháp luật liên quan tại đây.

Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển không ngừng, Việt Nam đang nổi lên như một điểm nóng trong lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt là trong lĩnh vực blockchain và tài sản số. Sau khi Luật Công nghiệp Công nghệ số được thông qua, Việt Nam sẽ tiếp tục xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý dành riêng cho các loại tài sản số, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ số và thu hút đầu tư nước ngoài.

Tại sự kiện GM Việt Nam 2025, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã chia sẻ về những nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ số. Ông Dũng khẳng định: ‘Khi đã thay đổi thuật ngữ từ ‘virtual currency’ sang ‘virtual asset’, chúng ta quan niệm đây là tài sản, không phải tiền tệ.’ Điều này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận và quản lý tài sản số tại Việt Nam.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ về số lượng dự án và đội ngũ phát triển trên các bảng xếp hạng Web3. Ông Thuat Nguyen, Nhà đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành tại Kyros Ventures, cho rằng Việt Nam đang có lợi thế với lực lượng lao động trẻ, năng động, và khả năng ngoại ngữ ngày càng tốt. Đây là những yếu tố quan trọng giúp Việt Nam trở thành một trung tâm công nghệ mới của khu vực.

Nhiều bộ ngành, viện nghiên cứu, đại học như ĐHQGHN, Bách Khoa, Ngoại Thương, RMIT… đang xây dựng chương trình đào tạo blockchain để chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành Web3. Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, khẳng định: ‘Việt Nam không chỉ là điểm đến của dòng vốn đầu tư, mà còn là điểm hẹn của cộng đồng công nghệ trong nước và quốc tế.’ Điều này cho thấy sự quan tâm và ủng hộ của các chuyên gia và doanh nghiệp đối với sự phát triển của công nghệ số tại Việt Nam.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg, phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia, trong đó lần đầu tiên, tài sản số, tiền số, tiền mã hóa được đưa vào danh mục công nghệ chiến lược. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc công nhận và hỗ trợ sự phát triển của công nghệ số tại Việt Nam.

Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục mở đường pháp lý cho tài sản số, với Quốc hội đã thông qua nghị quyết về trung tâm tài chính, và Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Nghị quyết thí điểm về sàn giao dịch tài sản mã hoá. Với những nỗ lực này, Việt Nam đang vươn lên trở thành trung tâm công nghệ mới của khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài.

Có thể thấy, Việt Nam đang tích cực xây dựng môi trường pháp lý và hỗ trợ sự phát triển của công nghệ số, đặc biệt là trong lĩnh vực blockchain và tài sản số. Với sự quan tâm và ủng hộ của các chuyên gia, doanh nghiệp và Chính phủ, Việt Nam đang có cơ hội trở thành một trong những trung tâm công nghệ hàng đầu của khu vực.

Việt Nam chính thức tiếp cận thị trường mã hóa với tư thế chủ động, sẵn sàng hội nhập. Việc này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc định hình chiến lược phát triển tài sản số của nước ta. Blockchain và các nhóm sản phẩm tài sản số, tiền số, tiền mã hóa đã được đưa vào Danh mục công nghệ chiến lược quốc gia, thể hiện sự nhập cuộc của Việt Nam trong việc định hình chiến lược phát triển tài sản số.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược gồm 11 nhóm công nghệ, đánh dấu bước đầu tiên Việt Nam chính thức tiếp cận thị trường mã hóa. Đây là một động thái quan trọng, cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một môi trường pháp lý và công nghệ hỗ trợ cho sự phát triển của tài sản số.

Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, khẳng định tài sản số và tài sản mã hóa là một loại tài sản hợp pháp, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Điều này thể hiện sự quan tâm và ủng hộ của Quốc hội đối với sự phát triển của tài sản số tại Việt Nam. Trước năm 2025, tiền mã hóa chưa được thừa nhận là tài sản hay phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Tuy nhiên, tài sản mã hóa đã bắt đầu xuất hiện trong giao dịch và lưu thông. Do thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, thị trường này phát triển một cách tự phát, tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Tại phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 3/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh quan điểm chỉ đạo: cần khẩn trương hoàn thiện khuôn khổ pháp lý đối với các loại tài sản ảo, tiền mã hóa và tài sản số. Điều này cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một môi trường pháp lý an toàn và minh bạch cho thị trường tài sản số.

Bước đầu xây dựng hành lang pháp lý, tại Kỳ họp thứ chín, Quốc hội Khóa XV đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số. Đây là văn bản luật đầu tiên của Việt Nam chính thức công nhận sự tồn tại của tài sản số. Những thử nghiệm ban đầu, ngày 27/6/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng. Theo đề xuất của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các trung tâm này sẽ được áp dụng cơ chế sandbox để thử nghiệm giao dịch tài sản mã hóa.

Tọa đàm “Chiến lược Quốc gia về Tài sản số: Chính sách cho đổi mới sáng tạo và hội nhập toàn cầu” đã được tổ chức bởi báo Lao Động nhằm lắng nghe và tiếp thu ý kiến từ các bên, góp phần xây dựng và hoàn thiện các văn bản, dự luật liên quan. Sự kiện này đã đón nhận nhiều ý kiến từ các cơ quan quản lý, cũng như doanh nghiệp trong và ngoài nước. Nhiều chuyên gia, tập đoàn trong lĩnh vực blockchain đã nêu bật những điểm then chốt nhằm tạo lập một môi trường cân bằng giữa quản lý chặt chẽ từ phía nhà nước và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá để trở thành điểm sáng về tài sản số trong khu vực. Các hành lang pháp lý đầu tiên đã được dựng lên. Cộng đồng công nghệ và đầu tư đã sẵn sàng. Điều còn thiếu là một hệ sinh thái bền vững – nơi nhà nước, doanh nghiệp và người dân cùng chung tay phát triển thị trường tài sản số một cách minh bạch, hiệu quả và phù hợp với thông lệ quốc tế.