Ngành logistics tại Việt Nam đang trải qua một giai đoạn phát triển nhanh chóng, với tốc độ tăng trưởng bình quân lên đến 14-16% mỗi năm. Sự phát triển này đã đưa Việt Nam trở thành một trong những ngành dịch vụ tăng trưởng nhanh và ổn định nhất, với quy mô khoảng 40-42 tỷ USD/năm. Việt Nam hiện đứng thứ 43/155 nước về hiệu quả logistics và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN.

Hiện tại, Việt Nam có khoảng 30.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, trong đó gần 4.000 là doanh nghiệp chuyên nghiệp có khả năng cung ứng dịch vụ quốc tế. Tuy nhiên, để duy trì vị thế này, lực lượng lao động ngành logistics cần phải được nâng cao cả về số lượng lẫn chất lượng. Tại TP. Hồ Chí Minh, trung tâm logistics lớn nhất cả nước, mỗi năm cần tới 8.400-10.000 nhân sự mới, nhưng các trường đại học, cao đẳng hiện chỉ có thể đào tạo ra khoảng 2.500 người/năm, chưa đáp ứng nổi 30% nhu cầu.

Tại Hải Phòng, địa phương có hệ thống cảng biển và logistics phát triển mạnh, con số lao động cần đến năm 2030 là 460.000 người, nhưng nguồn cung hiện nay mới chỉ đáp ứng khoảng 40-45% con số này. Về chất lượng nguồn nhân lực, theo khảo sát của Công ty Nghiên cứu và Tư vấn Công nghiệp Việt Nam, 60-80% doanh nghiệp logistics cho rằng nhân sự hiện nay chỉ ở mức ‘trung bình thấp’. Đa số lao động ngành chưa có kiến thức toàn diện về logistics hiện đại, kỹ năng ngoại ngữ yếu, thiếu khả năng ứng dụng công nghệ, tư duy quản trị chuỗi cung ứng còn hạn chế.

Báo cáo Logistics Việt Nam 2024 cho thấy, có đến 85,7% doanh nghiệp logistics phải tự đào tạo nội bộ vì không thể tuyển được nhân sự có sẵn kỹ năng phù hợp. Tỷ lệ lao động được đào tạo bài bản chỉ chiếm khoảng 5-7% tổng số nhân sự ngành. Một con số cho thấy khoảng trống đào tạo đang rất lớn. Không chỉ thiếu nhân lực làm việc, ngành logistics còn thiếu cả đội ngũ giảng viên và chuyên gia có năng lực đào tạo chuẩn hóa.

Do đó, quy mô và chất lượng đào tạo chính quy, bao gồm cả dài hạn và ngắn hạn, hiện chưa theo kịp nhu cầu thị trường. Hơn 85% doanh nghiệp buộc phải tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ theo phương thức ‘vừa học vừa làm’. Sự thiếu hụt nhân lực đang là điểm nghẽn lớn nhất kìm hãm sự phát triển bền vững. Vì vậy, giải bài toán nhân lực logistics không chỉ là trách nhiệm của các trường đào tạo, mà còn là chiến lược dài hạn mà Nhà nước, doanh nghiệp và toàn ngành cần chung tay thực hiện.

Đầu tư vào con người chính là đầu tư cho tương lai của ngành và cho cả vị thế logistics Việt Nam trên bản đồ toàn cầu. Việc nâng cao năng lực lao động không thể chỉ trông chờ vào các cơ sở giáo dục truyền thống. Cần một chiến lược tổng thể trong việc gắn kết giữa doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các doanh nghiệp lớn nên đầu tư các trung tâm đào tạo nội bộ, phối hợp cùng trường học trong việc xây dựng chương trình đào tạo thực chiến, để sinh viên ra trường không còn ‘bỡ ngỡ’ khi bước vào môi trường làm việc thực tế.

Làn sóng sa thải nhân sự đang diễn ra mạnh mẽ trong khối ngân hàng do sự phát triển của công nghệ AI và tự động hóa. Xu hướng này không chỉ diễn ra tại Việt Nam mà còn trên toàn cầu, khi nhiều ngân hàng thực hiện cắt giảm nhân sự để chuyển đổi và thích nghi với thời đại công nghệ. Theo Bloomberg Intelligence, dự kiến các ngân hàng toàn cầu sẽ cắt giảm tới 200.000 vị trí trong 3-5 năm tới nhờ AI và tự động hóa.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc nhân lực thừa là có thật, song khủng hoảng thiếu nhân sự chất lượng cao cũng là vấn đề hiện hữu. Trong bối cảnh này, con người buộc phải chuyển đổi để thích nghi. Tại Việt Nam, nhiều ngân hàng như LPBank, Sacombank, VIB đã mạnh tay cắt giảm nhân sự trong quý đầu năm. LPBank đã giảm hơn 1.600 người, trong khi Sacombank giảm 930 người. Tuy nhiên, sau khi cắt giảm, thu nhập bình quân của nhân viên tăng mạnh.

Câu chuyện ngân hàng cắt giảm hàng loạt nhân sự khiến nhiều người băn khoăn lo lắng vì sợ bị AI đào thải. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng AI chưa thể thay thế được con người hoàn toàn nhưng có thể đảm nhận rất nhiều tác vụ của nhân viên ngân hàng. Bà Ngô Lan, Giám đốc Navigos Search phía Bắc, cho rằng nguyên nhân tác động đến làn sóng sa thải nhân viên ngân hàng chính là công nghệ.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, cho biết AI sẽ đóng góp 13.000 tỷ USD vào kinh tế toàn cầu và Blockchain sẽ cắt giảm 70% chi phí giao dịch tài chính. Ông Trung đánh giá rằng 85 triệu việc làm trong ngành ngân hàng sẽ biến mất, nhưng sẽ sinh ra 97 triệu việc làm ngành ngân hàng trong thời gian tới.

Chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, ngành ngân hàng Việt Nam không đứng ngoài cuộc chơi mà đang trở thành lực lượng tiên phong trong công cuộc chuyển mình. Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã khẳng định nhiệm vụ xây dựng và dùng chung các nền tảng số quốc gia, vùng, bảo đảm hoạt động thống nhất, liên thông của các ngành, lĩnh vực trên môi trường số.

Để thích nghi với thời đại công nghệ, các chuyên gia cho rằng cần đào tạo và đào tạo lại đội ngũ nhân sự. TS. Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cho rằng cần trang bị cho nhân sự những kiến thức mới, kỹ năng số, hiểu biết về công nghệ như AI, để họ có thể làm chủ, sử dụng hiệu quả các công cụ số.

Việc nâng cao kỹ năng và kiến thức mới sẽ giúp nhân viên ngân hàng có thể đáp ứng được yêu cầu của thời đại công nghệ và giảm thiểu rủi ro bị thay thế bởi AI. Đồng thời, các ngân hàng cũng cần có chiến lược đào tạo và phát triển nhân sự để đảm bảo đội ngũ nhân viên có thể thích nghi với sự thay đổi không ngừng của ngành.

Bloomberg Intelligence là một nguồn thông tin uy tín trong lĩnh vực tài chính, cung cấp các phân tích và dự báo về tình hình kinh tế và tài chính toàn cầu.

Navigos Search là một công ty tuyển dụng hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp các dịch vụ tuyển dụng và tư vấn nhân sự.

Hiệp hội Blockchain Việt Nam là một tổ chức thúc đẩy sự phát triển của công nghệ blockchain tại Việt Nam.

Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam là một tổ chức thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ tại Việt Nam.