Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trên thị trường ô tô toàn cầu, việc mở rộng sang thị trường lớn nhất thế giới là Trung Quốc đang trở thành mục tiêu hàng đầu của nhiều hãng ô tô hàng đầu như Toyota, Volkswagen và BMW. Để tiếp cận thị trường này, các công ty ô tô nước ngoài buộc phải hợp tác với các nhà sản xuất địa phương, tạo điều kiện cho sự lan tỏa kiến thức và công nghệ giữa các bên.

Sự hợp tác này không chỉ giúp các công ty ô tô nước ngoài tiếp cận thị trường mới mà còn tạo điều kiện cho các nhà sản xuất Trung Quốc nâng cao chất lượng sản phẩm của mình. Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã trải qua một quá trình tăng trưởng nhanh chóng trong những năm gần đây, trở thành một trong những thị trường ô tô lớn nhất thế giới. Từ năm 2001 đến năm 2017, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh mẽ, sản xuất hơn 1/3 tổng số xe được sản xuất hoặc bán ra trên toàn thế giới.

Không chỉ số lượng tăng, chất lượng của xe Trung Quốc cũng được cải thiện đáng kể. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ trục trặc của xe du lịch nội địa Trung Quốc đã giảm 75% từ năm 2001 đến năm 2014. Một phần quan trọng của sự cải thiện này có thể được quy cho sự lan tỏa kiến thức từ các công ty ô tô nước ngoài thông qua các liên doanh.

Shengmao Cao, trợ lý giáo sư chiến lược tại Kellogg, định nghĩa sự lan tỏa kiến thức này là việc các công ty có thể quan sát và áp dụng kiến thức và bí quyết sản xuất của nhau một cách tự nhiên hoặc thông qua các thỏa thuận hợp tác. Các nhà nghiên cứu đã phân tích hàng nghìn cuộc khảo sát do J.D. Power & Associates thực hiện từ năm 2001 đến năm 2014 và nhận thấy rằng hiệu ứng lan tỏa tri thức từ các liên doanh đã đóng góp 8,3% vào sự cải thiện chất lượng tổng thể của ô tô Trung Quốc trong giai đoạn đó.

Việc định lượng những hiệu ứng lan tỏa này không chỉ giúp các công ty hiểu rõ hơn về quyết định hợp tác mà còn cung cấp cái nhìn sâu sắc về chính sách công nghiệp và chiến lược kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, sự hợp tác này cũng đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào các công ty nước ngoài cân bằng giữa việc kiếm lợi nhuận và khả năng nuôi dưỡng một đối thủ cạnh tranh trong tương lai.

Trước những thách thức và cơ hội này, các công ty ô tô nước ngoài cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về chiến lược hợp tác với các nhà sản xuất địa phương tại Trung Quốc. Việc hợp tác này không chỉ giúp họ tiếp cận thị trường mới mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với nhà báo Pavel Zarubin, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên tiếng bảo vệ nỗ lực nội địa hóa ngành công nghiệp sản xuất ô tô của Nga, một quá trình kéo dài hàng thập kỷ. Theo ông Putin, việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa là điều thiết yếu để bảo vệ quyền tự chủ về kinh tế và chính trị của đất nước.

Ông Putin nhắc lại vào thập niên 1990, một số thành viên trong chính phủ đã muốn từ bỏ việc phát triển ngành công nghiệp ô tô và chuyển sang phụ thuộc vào xe nhập khẩu, nhưng ông đã phản đối quan điểm này. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải nói đến vấn đề độc lập công nghệ. Nếu chúng ta mua tất cả mọi thứ chỉ bằng nguồn thu từ dầu khí trong khi phương Tây giờ đây cố gắng cắt đứt chúng ta khỏi dầu khí thì nước Nga sẽ đơn giản là đánh mất khả năng cạnh tranh, cùng với đó là chủ quyền quốc gia.”

Quá trình phát triển ngành công nghiệp ô tô của Nga bắt đầu từ việc hợp tác với các đối tác phương Tây, khi họ được cấp phép xây dựng các nhà máy lắp ráp tại Nga. Từ đầu thập niên 2010, chính quyền Nga đã dần siết chặt yêu cầu nội địa hóa, buộc các hãng sản xuất phải chế tạo nhiều phụ tùng hơn ngay tại Nga. Ông Putin tự hào: “Đó là công việc nghiêm túc. Về cơ bản chúng ta đã tự tạo ra những chiếc ô tô của riêng mình.”

Nỗ lực này đã phát huy hiệu quả sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, dẫn đến làn sóng các công ty phương Tây rút khỏi Nga khi phương Tây áp lệnh trừng phạt lên Matxcơva. Theo hãng phân tích Autostat, trong năm 2024, Nga đã bán hơn 1,5 triệu xe khách mới, tăng 48% so với năm trước, trong đó ô tô Lada chiếm khoảng 28% thị phần với 436.155 xe, tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu thị trường.

Tuy nhiên, các vị trí còn lại trong top 10 đều thuộc về các thương hiệu Trung Quốc. Tổng thống Putin từ lâu đã đích thân quảng bá cho ngành công nghiệp ô tô nội địa và thường xuyên xuất hiện khi lái xe Lada hoặc Kamaz. Ông cũng sử dụng xe limousine của thương hiệu xe sang Aurus – sản xuất tại Nga – làm xe tổng thống.

Năm 2024, ông đã tặng xe Aurus cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa. Việc Tổng thống Putin ủng hộ và quảng bá cho ngành công nghiệp ô tô nội địa Nga thể hiện cam kết của ông trong việc bảo vệ và phát triển nền kinh tế và công nghiệp của đất nước.

Thông tin thêm về ngành công nghiệp ô tô Nga và các nỗ lực nội địa hóa có thể được tìm thấy trên các trang web kinh tế và công nghiệp.

Thị trường ô tô Việt Nam đang trải qua một sự chuyển biến đáng kể trong nhu cầu của người tiêu dùng, đặc biệt là trong phân khúc xe sedan hạng B dưới 600 triệu đồng. Mặc dù các nhà sản xuất và phân phối đã cố gắng giảm giá và cung cấp các chương trình ưu đãi, nhưng phân khúc này vẫn ghi nhận sự sụt giảm trong lượng tiêu thụ trong nửa đầu năm 2025.

Toyota Vios, mẫu xe từng là “ngựa ô” trong phân khúc này, vẫn duy trì được vị thế của mình với gần 5.300 xe bán ra. Tuy nhiên, con số này cũng không thể giúp phân khúc xe sedan hạng B tránh khỏi tình trạng sụt giảm doanh số. Sự thay đổi trong nhu cầu của người tiêu dùng, với xu hướng chuyển sang các phân khúc ô tô gầm cao và ô tô điện, cùng với áp lực cạnh tranh ngày càng tăng, là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

Trong nửa đầu năm 2025, tổng doanh số của phân khúc xe sedan hạng B chỉ đạt 16.087 xe, giảm 89 xe, tương đương 0,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Toyota Vios đang tạm dẫn đầu trong cuộc đua doanh số của phân khúc này với 5.265 xe bán ra. Tuy nhiên, Hyundai Accent và Honda City, hai đối thủ cạnh tranh trực tiếp, cũng đang nỗ lực cạnh tranh, mặc dù doanh số của cả hai mẫu xe này đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái.

Hyundai Accent, một thời là một trong những mẫu xe bán chạy nhất phân khúc, đã ghi nhận sự sụt giảm mạnh trong doanh số, chỉ bán được 3.793 xe trong nửa đầu năm 2025. Sự thay đổi trong thiết kế của mẫu xe này, khi chuyển sang thế hệ mới, dường như đã không còn được người tiêu dùng ưa chuộng như trước đây.

Honda City cũng trải qua một giai đoạn giảm doanh số, chỉ bán được 3.595 xe trong nửa đầu năm 2025. Mặc dù đã có những chương trình ưu đãi và giảm giá, nhưng mẫu xe này vẫn không thể duy trì được vị thế của mình trong phân khúc xe sedan hạng B.

Tóm lại, phân khúc xe sedan hạng B dưới 600 triệu đồng đang đối mặt với những thách thức đáng kể. Người tiêu dùng có ngày càng nhiều lựa chọn, và áp lực cạnh tranh đang tăng cao. Để có thể cạnh tranh hiệu quả, các nhà sản xuất và phân phối cần đưa ra những chiến lược mới, phù hợp với nhu cầu đang thay đổi của người tiêu dùng.