Ngày gần đây, Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 đã tổ chức lễ vinh danh dành cho ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính. Sự kiện này hướng đến mục tiêu hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu trung hòa carbon theo cam kết của Chính phủ. Ba đơn vị được vinh danh gồm có mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và cộng sự, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với những nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, một Anh hùng Lao động nổi tiếng. Mục tiêu chính của mô hình này là không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn bảo vệ môi trường sinh thái. Mô hình cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp với nuôi tôm trên diện rộng tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã mang lại hiệu quả tích cực. Ưu điểm của mô hình nằm ở việc tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm thiểu việc sử dụng phân hóa học, hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn. Nhờ vậy, lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát một cách chặt chẽ. Đồng thời, nông dân cũng thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng cũng đã có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Họ đã thực hiện phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên tại một khu vực từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Sau gần 20 năm kể từ khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh diện tích rừng tự nhiên đáng kể. Đồng thời, họ cũng phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Những hoạt động này không chỉ tạo ra nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH cũng được vinh danh nhờ sự tiên phong trong việc trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, bao gồm Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, đã chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014. Chứng nhận này được cấp sau khi Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như Chuyển đổi năng lượng, Cải tiến công nghệ, Quản lý chất thải & nhựa và Thực hành Văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ thể hiện tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội. Thông qua những nỗ lực giảm phát thải và hướng tới tương lai bền vững, các doanh nghiệp và tổ chức hy vọng sẽ chung tay góp sức để hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon, bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai.

Các nhà khoa học đã đưa ra cảnh báo rằng nỗ lực toàn cầu nhằm giảm ô nhiễm không khí có thể đang vô tình đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu, mặc dù điều này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Communications Earth & Environment cho thấy việc giảm ô nhiễm không khí ở Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã làm giảm ‘hiệu ứng làm mát’ do bụi bẩn trong không khí gây ra.

Những hạt bụi trong không khí trước đây có tác dụng như một tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, khi các quốc gia thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để giảm khí thải như SO₂, ‘tấm chắn’ này đã biến mất. Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng cải thiện chất lượng không khí là điều không thể tranh cãi vì lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là nếu không có hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane, nhân loại sẽ phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng hơn.

Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này, cho biết: ‘Chúng ta đã tháo tấm rèm che nắng, giờ phải chống lại ánh nắng đó bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.’ Ông cũng đề xuất một số giải pháp để giải quyết vấn đề này, bao gồm trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang nguồn tái tạo.

Các giải pháp này được đánh giá là con đường đúng đắn, dù có thể chậm hơn nhưng chắc chắn hơn. Bài học từ Đông Á cho thấy chính sách môi trường cần đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Để đạt được mục tiêu này, các quốc gia cần phối hợp thực hiện các biện pháp đồng bộ và quyết liệt. Việc giảm khí thải nhà kính và cải thiện chất lượng không khí không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đồng thời, việc chuyển đổi sang nguồn năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ sạch sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Nhìn chung, việc giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu và ô nhiễm không khí đòi hỏi sự nỗ lực và cam kết từ tất cả các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới. Chỉ khi có sự phối hợp và hành động quyết liệt, chúng ta mới có thể giảm thiểu được tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và xây dựng một tương lai bền vững cho thế hệ tương lai.