Những năm gần đây, sự phát triển của mạng xã hội đã dẫn đến sự xuất hiện của một hiện tượng mới: “giang hồ mạng”. Đây là những người sở hữu các tài khoản mạng xã hội với hàng trăm nghìn lượt theo dõi và hàng triệu lượt thích, nhờ vào các video và nội dung gây sốc, khoe lối sống giang hồ, ăn chơi.

Nhiều “giang hồ mạng” đang tận dụng độ nổi tiếng của mình để trục lợi bất chấp pháp luật. Họ tự tin đưa ra dịch vụ quảng bá, kéo view cho các kênh nội dung, nhà hàng, game, quán bar với giá từ 800.000 đồng đến 10 triệu đồng. Một số “giang hồ mạng” khác thì chia sẻ về các ứng dụng cờ bạc hoặc thực hiện các ca livestream nhận quà tặng, bán hàng online… sau khi kênh của mình thu hút lượng xem đông đảo nhờ các nội dung gây sốc.

Đáng chú ý, “giang hồ mạng” Huấn ‘hoa hồng’ thậm chí còn bán sách dạy cách kiếm tiền và kinh doanh online. Những tác phẩm này sau đó được cơ quan chức năng xác minh là sách chưa được cấp phép xuất bản và người bán cũng bị xử phạt.

Luật sư TS Đặng Văn Cường – Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – cho rằng, cùng với sự phát triển của mạng xã hội, những năm qua xuất hiện một khái niệm mới – ‘giang hồ mạng’. Các ‘giang hồ mạng’ có điểm chung là có nhiều người theo dõi trên mạng xã hội, tạo hình đầu trọc, tóc tạo kiểu hoặc xăm trổ, sẵn sàng văng tục chửi bậy, khoe tiền, đe dọa người này người khác, có nhiều đàn em tung hô.

Theo kết quả xác minh điều tra của cơ quan chức năng thời gian qua, các đối tượng ‘giang hồ mạng’ thường liên quan đến việc sử dụng trái phép chất ma túy, buôn bán hàng giả, hàng lậu, đòi nợ thuê, cho vay nặng lãi, tàng trữ trái phép vũ khí, gây mất an ninh trật tự an toàn xã hội.

Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, có nhiều nguyên nhân khiến ‘giang hồ mạng’ ra đời và tồn tại suốt thời gian qua. ‘Giang hồ mạng’ trở nên nổi tiếng vì có độ nhận diện cao, họ thường đăng các video, hình ảnh độc, lạ, dị hoặc gây sốc… Với tâm lý hiếu kỳ, coi đó là sự giải trí, không ít người đã theo dõi các tài khoản này để có được những thông tin độc, lạ.

Nhiều người quan niệm sai lầm rằng, lên mạng xã hội muốn nói, muốn làm gì cũng được nên sẵn sàng theo dõi các tài khoản mạng xã hội đó để cùng nhau chửi bậy, nói những điều vô bổ. Đa số những người theo dõi tài khoản của các ‘giang hồ mạng’ còn trẻ, trình độ và nhận thức hạn chế, thiếu định hướng, thiếu sự quan tâm của cha mẹ.

Không ít người trẻ còn coi ‘giang hồ mạng’ là một hình tượng để khẳng định mình hay học hỏi cách ‘va chạm xã hội’ để tránh bị bắt nạt. Những nội dung chửi bới, khoe thành tích đánh nhau, lời lẽ ngông cuồng khiến cho nhiều người lầm tưởng đó là ‘chất anh hùng’, là ‘ngầu’ và mong muốn bản thân trở nên nổi tiếng và được nhiều người tung hô như thế.

Nhiều ‘giang hồ mạng’ còn xây dựng hình ảnh bản thân như một người hiệp nghĩa, sẵn sàng xả thân vì anh em bạn bè, sẵn sàng bênh vực người yếu, tham gia các hoạt động từ thiện, giúp đỡ người khó khăn… Nhiều bạn trẻ vì thế cho rằng, những giang hồ mạng này dám sống thật với bản thân, dám hi sinh vì chính nghĩa.

Các câu chuyện hư cấu, các tình huống các đối tượng tự dựng lên để đánh bóng tên tuổi, khoe chiến tích đã chiếm được lòng tin của nhiều bạn trẻ thiếu hiểu biết. Sự tung hô của người xem khiến các giang hồ mạng ngày càng liều lĩnh, thậm chí có những hành vi vi phạm pháp luật đến mức bị cơ quan chức năng xử lý hành chính hoặc hình sự.

Với chính sách của các nền tảng mạng xã hội, chủ tài khoản có nhiều người theo dõi được coi là những người nổi tiếng, có thể được trả tiền từ nhà mạng, có thể tham gia các hoạt động quảng cáo. Các ‘giang hồ mạng’ vì thế có thể bán hàng trực tuyến, nhiều đối tượng bán được rất nhiều hàng, thu được số tiền lớn, không ít các trường hợp bán hàng giả, hàng lậu…

Khi có được tiền từ mạng xã hội, các đối tượng tiếp tục sử dụng tiền để đánh bóng tên tuổi, làm từ thiện, rao giảng đạo đức, thậm chí còn viết sách, dạy làm giàu… khiến nhiều người trẻ bị lôi kéo bởi tiền bạc, bởi sự nổi tiếng và cách sống ‘ngông, ngầu’ theo kiểu ‘giang hồ mạng’.

Về phía cơ quan chức năng, luật sư Đặng Văn Cường nhấn mạnh, đã đến lúc cần siết chặt quản lý trên không gian mạng, dọn ‘rác’ trên mạng xã hội. Không đợi các ‘giang hồ mạng’ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật bị phát hiện mới xử lý. Cần có nhận diện, sàng lọc, phân loại ‘giang hồ mạng’, đánh giá tác động tiêu cực của những người này đến xã hội, đặc biệt là đến tư tưởng, nhận thức, nhân cách của giới trẻ để có những biện pháp xử lý phù hợp.

Với những hành vi vi phạm luật an ninh mạng, cần có những biện pháp ngăn chặn, thậm chí khóa tài khoản, xử phạt vi phạm hành chính. Nếu lợi dụng quyền tự do dân chủ để thực hiện các hành vi trái pháp luật thì có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cosplay – Nghệ thuật hóa thân: Đam mê và định hướng

Trong những năm gần đây, xu hướng cosplay – nghệ thuật hóa thân thành nhân vật truyện tranh, hoạt hình, game – đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ. Từ các sự kiện như Color Fiesta, Akimatsuri, Manga Comic Con Vietnam tại Tp.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, hình ảnh các bạn trẻ diện trang phục độc đáo, gắn tai mèo, đeo cánh thiên thần, cầm kiếm katana… đã xuất hiện ngày càng nhiều.

Cosplay không chỉ đơn thuần là việc mặc trang phục lạ mắt, mà còn là cả một quá trình sáng tạo công phu. Từ thiết kế trang phục, may vá, làm đạo cụ, đến tạo dáng, biểu cảm và cả việc nhập vai y như thật. Nhiều bạn trẻ ví von, cosplay chính là ‘sân khấu cuộc đời’ nơi các bạn trẻ như được sống là chính mình ‘mạnh mẽ, phi thường hoặc mộng mơ’ như nhân vật trong truyện.

Cosplay không chỉ hấp dẫn về thị giác mà còn là cách giới trẻ vượt qua định kiến về giới tính, ngoại hình để thể hiện bản thân. Nam có thể hóa thân thành nữ và ngược lại, tự do sáng tạo theo cách riêng. Cosplay cũng là một cộng đồng sôi động, nơi các bạn trẻ kết nối qua các nhóm như: ‘Cosplay FC Việt Nam’, ‘Coser Việt Nam hội tụ’, cùng chia sẻ đam mê qua workshop, livestream và các buổi diễn nhóm.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang ấy là vô vàn thử thách. Cosplay không hề rẻ, mỗi bộ trang phục có thể tốn từ vài trăm đến vài triệu đồng. Đạo cụ, phụ kiện, chi phí đi sự kiện, makeup… tất cả đòi hỏi sự đầu tư cả về tiền bạc và thời gian. Chưa kể đến những áp lực ‘phải đẹp, phải nổi’ từ mạng xã hội khiến không ít bạn trẻ rơi vào cảm giác tự ti nếu không đủ điều kiện theo đuổi đến nơi đến chốn.

Nhiều bạn trẻ đã bước vào con đường chuyên nghiệp, trở thành influencer, KOL, streamer hay stylist. Sự phát triển của các nền tảng số cho phép các bạn trẻ kiếm tiền từ chính đam mê, khi cosplay trở thành ‘món ăn thị giác’ hấp dẫn đối với cộng đồng mạng.

Tuy nhiên, đam mê cần được định hướng. Cosplay, suy cho cùng, là một hình thức nghệ thuật thị giác, nơi cái đẹp, cái kỳ ảo được thổi hồn qua hình hài nhân vật. Nhưng như bất kỳ trào lưu nào, đam mê cũng cần đi kèm định hướng, nhất là với giới trẻ đang trong giai đoạn hình thành nhân cách. Phụ huynh cần đồng hành, không cấm đoán nhưng cũng không buông lỏng. Cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường để biến đam mê thành sự nghiệp nghiêm túc.

Để cosplay là một ngọn gió nâng bước sáng tạo, chứ không trở thành cơn lốc cuốn trôi lý trí, cần có sự tỉnh táo từ chính người trẻ và sự đồng hành từ gia đình, nhà trường. Bởi, chỉ khi được thấu hiểu và định hướng đúng, đam mê mới là hành trình đi đến thành công, chứ không phải con đường dẫn đến những mộng tưởng xa rời thực tế.

Vi Phạm Pháp Luật và Chuẩn Mực Đạo Đức của Nghệ Sĩ: Cần Chế Tài Cụ Thể

Trong thời gian gần đây, việc nghệ sĩ và người nổi tiếng vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức đã trở thành vấn đề đáng quan tâm và gây chú ý trong cộng đồng. Với sức ảnh hưởng lớn đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ, việc ban hành chế tài đối với những cá nhân này là điều cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe. PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa Xã hội của Quốc hội, đã đưa ra quan điểm của mình về vấn đề này.

Ông cho rằng có ba nguyên nhân chính dẫn đến việc nghệ sĩ vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức. Thứ nhất, việc chạy theo hào quang quá nhanh mà thiếu nền tảng văn hóa, giáo dục, đạo đức đã khiến một số nghệ sĩ dễ dàng mắc lỗi. Thứ hai, môi trường showbiz nhiều cám dỗ và áp lực nổi tiếng nhanh, kiếm tiền nhiều cũng là nguyên nhân dẫn đến việc nghệ sĩ vi phạm. Cuối cùng, cơ chế quản lý và định hướng chưa đủ mạnh đã tạo ra lỗ hổng trong quản lý và giám sát hoạt động của nghệ sĩ.

Bộ Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành từ năm 2021. Tuy nhiên, quy tắc này chỉ xác định các chuẩn mực trong hành vi ứng xử mà không có chế tài xử phạt cụ thể. Điều này đã tạo ra lỗ hổng trong quản lý và khiến cho việc xử lý vi phạm trở nên khó khăn.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn khẳng định đã đến lúc cần rà soát và bổ sung quy định pháp lý rõ ràng hơn để bảo vệ giá trị nghệ thuật chân chính và gìn giữ niềm tin của công chúng đối với giới nghệ sĩ. Ông cũng nhấn mạnh rằng nghệ sĩ vi phạm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân họ mà còn đến người hâm mộ, cộng đồng và xã hội.

Công chúng có quyền đòi hỏi nghệ sĩ phải có ý thức trách nhiệm trước cộng đồng xã hội và không chỉ xin lỗi mà còn phải chịu trách nhiệm cụ thể. PGS.TS Bùi Hoài Sơn đề xuất cần mạnh dạn áp dụng các biện pháp chế tài nghiêm khắc hơn, bao gồm cả việc cấm xuất hiện trên báo chí, truyền thông, mạng xã hội hay tạm dừng hoạt động nghệ thuật.

Đồng tình với quan điểm này, GS.TS Từ Thị Loan, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Viện Văn hóa Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam, cũng cho rằng cần có biện pháp mạnh tay hơn nữa với những chế tài cụ thể để tăng cường trách nhiệm của các nghệ sĩ với công chúng. Điều này không chỉ giúp nâng cao uy tín của giới nghệ sĩ mà còn giúp bảo vệ giá trị văn hóa và niềm tin của công chúng.

Như vậy, việc ban hành chế tài cụ thể đối với nghệ sĩ vi phạm pháp luật hoặc chuẩn mực đạo đức là điều cần thiết để đảm bảo tính nghiêm khắc và răn đe. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, giới nghệ sĩ và công chúng để xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh và tích cực.

Trong thời gian gần đây, nhiều người nổi tiếng trong giới nghệ sĩ đã vướng vào các vụ vi phạm pháp luật, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến sử dụng trái phép chất ma túy và thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Mới đây nhất, rapper Bình Gold, tên thật là Vũ Xuân Bình, 28 tuổi, trú tại Hải Phòng, đã bị Công an Hà Nội bắt để điều tra về hành vi cướp tài sản. Bình Gold bị cáo buộc chiếm đoạt taxi, điện thoại và ví của tài xế N.V.B vào sáng 26/7. Ngoài ra, anh ta cũng dương tính với ma túy ketamin và cần sa.

Vụ việc Bình Gold bị bắt giữ là một trong nhiều trường hợp người nổi tiếng trong giới nghệ sĩ vi phạm pháp luật và bị xử lý hình sự. Điều đáng lo ngại là nhiều nghệ sĩ, đặc biệt là những người trẻ hoạt động trong lĩnh vực âm nhạc, thường xuyên tiếp xúc với môi trường nhạy cảm như quán bar, vũ trường, nơi biểu diễn âm nhạc, làm tăng nguy cơ sử dụng trái phép chất ma túy.

Thực tế cho thấy, nhiều người nổi tiếng trong giới nghệ sĩ không thể bảo vệ mình trước sự nổi tiếng và các cám dỗ từ môi trường xung quanh. Họ thường không được đào tạo bài bản về văn hóa nghệ thuật, ý thức trách nhiệm trước cộng đồng, và thiếu sự quản lý riêng của Nhà nước, cơ quan tổ chức, và các thiết chế xã hội. Văn hóa thần tượng lên ngôi và sự dễ dãi trong tiếp nhận văn hóa, nghệ thuật của các bạn trẻ đã khiến nhiều người nổi tiếng trở nên ảo tưởng vào bản thân và có những hành động ngông nghênh, coi thường các chuẩn mực đạo đức văn hóa.

Việc siết chặt quản lý đối với những người nổi tiếng trên không gian mạng, trên truyền thông là cần thiết để họ phải có trách nhiệm đối với cộng đồng. Xã hội đòi hỏi những người nổi tiếng phải có ý thức chấp hành pháp luật, tôn trọng truyền thống, văn hóa, đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục. Nếu những người nổi tiếng lợi dụng sự nổi tiếng của mình để vi phạm pháp luật hoặc tuyên truyền những điều nhảm nhí hoặc gây ra những tác động tiêu cực đến xã hội, cần phải xử lý ngay, xử lý nghiêm bằng những chế tài nghiêm minh của pháp luật.

Ngoài ra, cũng cần phải có những quy định, quy chế để quản lý những người nổi tiếng, bảo vệ họ và phát huy những mặt tích cực của họ để đóng góp nhiều hơn nữa cho xã hội và định hướng những điều tốt đẹp cho xã hội, đặc biệt là cho giới trẻ. Sự kết hợp giữa việc xử lý nghiêm các vi phạm và tạo điều kiện cho người nổi tiếng phát triển lành mạnh sẽ giúp xây dựng một môi trường văn hóa nghệ thuật lành mạnh và tích cực.