Trong một xã hội mà việc tiêu dùng đang trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày, một bộ phận người trẻ đang tiên phong trong việc định hình một phong cách sống mới: Không tìm kiếm sự dư thừa, mà hướng đến sự đúng đắn và có ý thức trong từng lựa chọn tiêu dùng. Thế hệ trẻ từng bị gắn mác là những người “chi tiêu bốc đồng”, “nghiện mua sắm trực tuyến”, hay bị cho là “sống ảo và mua sắm vô độ” đang có xu hướng thay đổi.

Không còn bị chi phối bởi cảm xúc để tiêu dùng một cách không kiểm soát, nhiều người trẻ đang chọn cách sống tỉnh táo và có ý thức hơn trong việc tiêu dùng của mình. Trên các diễn đàn và cộng đồng trực tuyến về tài chính cá nhân, việc chia sẻ về chủ nghĩa tỉnh thức tài chính và những lựa chọn tiêu dùng thông minh đang trở thành xu hướng. Một số cách mà họ áp dụng để kiểm soát và quản lý tài chính của mình bao gồm hạn chế mua quần áo mới, sắp xếp và tinh gọn tủ đồ, cắt thẻ tín dụng, hoặc thiết lập giới hạn chi tiêu.

Đây không đơn thuần là một phong trào ngắn hạn mà là một sự chuyển biến trong lối sống, đang lan tỏa mạnh mẽ không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn cầu. Người trẻ đang hướng đến việc tiêu dùng có chọn lọc, tỉnh táo nhưng không cực đoan. Họ sẵn sàng chi tiền cho những khóa học giúp phát triển bản thân hoặc những sản phẩm chất lượng cao, nhưng lại cân nhắc kỹ lưỡng trước khi mua sắm những món hàng chỉ vì đang giảm giá.

Tâm thế và hành vi tiêu dùng của người trẻ đã có sự thay đổi đáng kể. Nếu trước đây việc mua sắm có thể xuất phát từ nhu cầu muốn “mua để thấy mình thuộc về thế giới này”, thì giờ đây, nhiều người trẻ chọn mua sắm với quan điểm “mua vì bản thân mình xứng đáng với những điều tốt hơn – lâu dài hơn”. Điều này cho thấy sự gắn kết giữa hành vi tiêu dùng và trí tuệ cảm xúc cũng như khả năng tự kiểm soát của họ.

Một làn sóng thay đổi đang diễn ra một cách lặng lẽ nhưng không thể xem thường. Người trẻ đang từng bước tạo nên một cuộc cách mạng tài chính cá nhân, bắt đầu từ việc từ chối những khoản mua sắm không cần thiết. Điều này không có nghĩa là họ đang từ chối tận hưởng cuộc sống, mà thực chất, họ đang chọn cách sống có chọn lọc hơn.

Tâm lý “không tiêu không có nghĩa là không sống – mà là sống có chọn lọc hơn” đang được nhiều người trẻ chia sẻ. Cuộc sống không chỉ được đo bằng số lượng đơn hàng trong tháng hay số lần check-in tại những quán cà phê đắt đỏ. Người trẻ đang dần nhận thức sâu sắc rằng sự tỉnh táo trước những cám dỗ của tiêu dùng chính là chìa khóa giúp họ đạt được tự do trong cuộc sống.

Trước một thế giới đầy rẫy khuyến mãi và cám dỗ, việc người trẻ chọn sống tỉnh táo và có ý thức trong tiêu dùng là một sự thay đổi tích cực. Sự tỉnh táo này không chỉ giúp họ quản lý tài chính tốt hơn mà còn mở ra một không gian sống tự do và ý nghĩa hơn.

Các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi công nghệ toàn cầu thông qua những bước đi nhỏ, tập trung vào từng công đoạn cụ thể hoặc các mô hình công nghệ phù hợp với năng lực của mình. Đây là cách tiếp cận được ông Cao Đại Thắng, Tổng giám đốc Intech Group, chia sẻ trong quá trình làm việc với các doanh nghiệp lớn và tìm hiểu nhiều mô hình.

Ông Thắng cho biết rằng nhiều dự án thất bại không phải vì ý tưởng không thuyết phục mà vì chi phí đầu tư ban đầu quá lớn, vượt quá sức chịu đựng của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp startup. Tuy nhiên, nếu biết bắt đầu đúng cách, từng phần, ở từng phân xưởng, bài toán chi phí có thể được giải quyết, mở ra các cơ hội hợp tác.

Intech Group đã có những đối tác quốc tế trong ngành và các doanh nghiệp này bày tỏ thiện chí sẵn sàng hợp tác với các đối tác Việt Nam nếu có được mô hình khởi động phù hợp. Điều kiện tiên quyết là hạ tầng có thật, con người sẵn sàng, mô hình đầu tư thông minh cho phép tận dụng được lợi thế chi phí, lao động và ý chí học hỏi của người Việt.

Từ thực tế đó, Intech Group đã có kế hoạch triển khai xây dựng trung tâm hạ tầng công nghệ quy mô nhỏ để hỗ trợ sản xuất linh kiện, vi mạch. Ông Cao Đại Thắng cho rằng cách tạo đà này không phải là thứ gì xa vời, bắt đầu từ hệ thống hàn dây, đóng gói, đo kiểm… chính là những bước rất thiết thực để xây dựng năng lực sản xuất dần dần.

Ông Nguyễn Đức Minh, Phó hiệu trưởng trường Điện – điện tử (Đại học Bách khoa Hà Nội), đồng quan điểm rằng điểm nghẽn lớn nhất hiện nay của các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp SME, là nguồn vốn đầu tư. Tuy nhiên, cơ hội vẫn sẽ đến nếu doanh nghiệp lựa chọn hướng đi phù hợp với điều kiện nhằm phát huy lợi thế nhất định của mình là khả năng thích ứng nhanh, linh hoạt.

Bước đi phù hợp được ông Nguyễn Đức Minh gọi là “du kích công nghệ”. Thay vì loay hoay căng sức phục vụ thị trường lớn, việc chọn phân khúc phù hợp – thị trường ngách để khởi đầu đã và đang được nhiều doanh nghiệp lựa chọn. Các chuyên gia đánh giá rằng việc tập trung vào một phân khúc thị trường nhỏ, chuyên biệt nhưng vừa sức là cách làm phù hợp với doanh nghiệp SME, chưa có tiềm lực lớn.

Một số chuyên gia khác cũng cho rằng, với điều kiện của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu thông qua các mô hình công nghệ và các bước đi nhỏ là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp tích lũy kinh nghiệm, nâng cao năng lực và từ đó có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần xác định rõ thế mạnh của mình, lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp và có chiến lược cụ thể để có thể tham gia vào chuỗi công nghệ toàn cầu một cách hiệu quả.