Ở các xã vùng cao của tỉnh Hòa Bình, như Bao La, Tân Pheo, Đà Bắc, những lớp học đặc biệt được tổ chức sau mỗi mùa gặt. Các lớp học này thu hút vài chục người phụ nữ dân tộc Mường, Dao, Thái tham gia. Họ ngồi bên nhau, chăm chú nghe giảng về từng nét chữ đầu tiên. Đây là những lớp “giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ”, một phần trong nỗ lực xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cộng đồng do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình phối hợp tổ chức.

Tính từ năm 2020 đến nay, đã có 6 lớp như vậy được mở, với 125 học viên, 100% là nữ và là người dân tộc thiểu số. Họ đến lớp không vì điểm số, không vì bằng cấp mà vì một điều giản dị: Biết đọc tên mình, biết viết đơn xin vay vốn, hiểu những dòng chữ in trên bao thuốc trừ sâu hay đơn khám bệnh.

Bà Hà Thị Nhung, người dân tộc Thái ở xã Bao La, là một trong những học viên của lớp học này. Ở cái tuổi ngũ tuần, bà Nhung đã bắt đầu một hành trình mới – học chữ. Trước kia, mỗi lần đi trạm y tế hay nhận hỗ trợ, bà đều phải nhờ người khác điền giúp giấy tờ. Có khi, cán bộ bảo ký tên, bà chỉ biết cười trừ, đưa ngón tay ra lăn dấu. “Tôi xấu hổ lắm. Đến tên mình cũng không viết nổi”, bà Nhung chia sẻ.

Cơ hội đến khi Trung tâm học tập cộng đồng xã Bao La mở lớp học sau biết chữ vào buổi tối, tranh thủ khi người dân đã thu hoạch xong mùa vụ. Lớp học nhỏ, chỉ có một chiếc bàn gỗ dài và những cuốn vở đã ngả màu theo tay học viên. Nhưng với bà Nhung, đó là thế giới khác – nơi bà bắt đầu nhận diện lại chính mình qua từng con chữ.

Đến nay, các xã khu vực Hòa Bình cũ đã đạt tỷ lệ nữ biết chữ là 99,81%, trong đó nữ dân tộc thiểu số và miền núi đạt 99,64% – vượt xa mục tiêu 93% được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Đây không chỉ là một thành tích trong lĩnh vực giáo dục mà còn là kết quả của quá trình kiên trì xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ và xây dựng mô hình học tập cộng đồng bền vững.

Tuy nhiên, biết chữ không đơn thuần là đích đến mà là điểm khởi đầu cho một hành trình dài hơi – hành trình trao quyền, xây dựng năng lực tự chủ cho người phụ nữ. “Khi người phụ nữ biết đọc, biết viết, họ có thể tiếp cận thông tin, hiểu quyền lợi, chủ động trong kinh tế gia đình và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn, họ trở thành người truyền cảm hứng học tập trong bản làng, nơi mà việc cầm bút, đi học với phụ nữ từng là điều xa lạ, thậm chí bị cho là ‘không cần thiết'”, ông Trần Văn An – Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ.

Dù kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, nhưng thực tế ở các xã vùng cao vẫn đặt ra không ít thách thức. Ở một số địa bàn đặc biệt khó khăn, việc duy trì kết quả sau xóa mù chữ chưa thật sự ổn định. Nhiều phụ nữ lớn tuổi quanh năm bám nương, ít có điều kiện tiếp cận thông tin vẫn đang đối mặt nguy cơ tái mù.

Những bước đi căn cơ đang dần được triển khai để đảm bảo “biết chữ” không chỉ là thành tích mà phải là nền móng cho sự phát triển. Từ năm 2025, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình được giao nhiệm vụ đưa các nội dung về giới, bình đẳng giới và sức khỏe sinh sản vào chương trình đào tạo giáo viên. Cùng với đó, các trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở cũng đang được mở rộng vai trò. Từ chỗ chỉ dạy chữ sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, sử dụng công nghệ số, khởi nghiệp tại chỗ… Đây là bước đi cho thấy chương trình xoá mù, nâng cao năng lực cộng đồng không chỉ truyền đạt con chữ, mà còn giúp thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số.

Với những nỗ lực không ngừng, tỉnh Hòa Bình đang hy vọng rằng mỗi người phụ nữ biết chữ, dù chỉ một câu, một dòng, cũng đang viết nên phần tương lai tươi sáng hơn của chính mình.

Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới xuất phát từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Những thách thức này không chỉ bao gồm biến đổi khí hậu, dịch bệnh, di cư tự do mà còn liên quan đến buôn bán người, tội phạm và khủng bố. Sự hiện hữu của các thách thức này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình an ninh tại khu vực mà còn là rào cản lớn cho sự phát triển bền vững của các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Trước hết, biến đổi khí hậu đang tác động nghiêm trọng đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Việc thay đổi các điều kiện thời tiết cực đoan không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn làm tăng nguy cơ mất an toàn về nước và thực phẩm. Dịch bệnh cũng là một mối đe dọa lớn khi hệ thống y tế tại các khu vực này còn nhiều hạn chế, dễ dẫn đến việc bùng phát dịch bệnh và gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của người dân.

Di cư tự do cũng là một vấn đề cần được quan tâm. Khi người dân di cư đến các khu vực thành thị để tìm kiếm cơ hội việc làm, họ thường phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu hụt về nhà ở, việc làm và dịch vụ xã hội. Điều này không chỉ gây ra áp lực cho các khu vực tiếp nhận mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh và trật tự xã hội. Bên cạnh đó, buôn bán người và tội phạm xuyên quốc gia cũng đang trở thành một vấn đề nóng tại các khu vực này, gây ra nhiều hệ lụy cho sự an toàn và phát triển của cộng đồng.

Nhằm giải quyết những thách thức trên, việc xây dựng và thực thi các chính sách đồng bộ, toàn diện là hết sức cần thiết. Các chính sách này không chỉ cần tập trung vào việc hỗ trợ trực tiếp cho người dân mà còn cần gắn với đặc thù của từng vùng, từng cộng đồng dân tộc thiểu số. Đây là cơ sở để bảo đảm an sinh, ổn định và phát triển bền vững tại các khu vực này.

Cụ thể, chính sách cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cho người dân về kiến thức và kỹ năng ứng phó với biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Đầu tư vào hệ thống y tế và cơ sở hạ tầng tại các khu vực dân tộc thiểu số là yếu tố quan trọng giúp tăng cường khả năng phòng chống và ứng phó với các rủi ro về sức khỏe. Ngoài ra, việc tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm và phát triển kinh tế tại chỗ sẽ giúp giảm thiểu tình trạng di cư tự do và các vấn đề an ninh liên quan.

Một yếu tố khác không kém phần quan trọng là việc tăng cường công tác phòng chống buôn bán người và tội phạm. Điều này không chỉ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng mà còn cần có sự tham gia tích cực của cộng đồng trong việc ngăn chặn và tố giác các hành vi vi phạm pháp luật.

Tóm lại, việc bảo đảm an ninh và phát triển bền vững tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang là một thách thức lớn. Tuy nhiên, thông qua việc thực hiện các chính sách đồng bộ, toàn diện và phù hợp với đặc thù của từng vùng, chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục các thách thức này, góp phần xây dựng một xã hội an toàn, ổn định và phát triển cho tất cả mọi người.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, xã hội hiện đại đang trải qua những biến đổi sâu sắc. Sự giao tiếp và tiếp cận thông tin không còn bị giới hạn bởi biên giới hay không gian địa lý. Trước những thay đổi này, tỉnh Thái Nguyên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhằm định hướng tư tưởng, lối sống và nhân cách con người trong thời đại mới.

Cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Mặt trái của thị trường tự do là lối sống thực dụng, bon chen, đề cao lợi ích cá nhân. Sự sính ngoại và chạy theo những trào lưu lệch chuẩn có thể khiến văn hóa bản địa bị lu mờ. Công nghệ thông tin, dù mang lại nhiều tiện ích, cũng có thể khiến con người trở nên xa cách hơn, các giá trị truyền thống trong gia đình và cộng đồng dần bị mai một.

Nhận thức rõ những nguy cơ tiềm ẩn, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm định hướng hệ giá trị văn hóa cho người dân. Từ việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, giáo dục lối sống văn minh, phát huy chuẩn mực đạo đức truyền thống đến tổ chức các phong trào văn hóa ở cơ sở, tất cả đều hướng tới mục tiêu xây dựng con người Thái Nguyên phát triển toàn diện.

Thái Nguyên là tỉnh có nhiều địa hình phức tạp, với gần 50 dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn 92 xã, phường. Dù còn nhiều khó khăn về kinh tế, các cộng đồng dân tộc tại đây vẫn giữ gìn được bản sắc riêng, với những triết lý sống sâu sắc, đầy tính nhân văn. Sự đoàn kết, tính cộng đồng, lòng thủy chung, sự tôn kính tổ tiên vẫn được gìn giữ như những giá trị cốt lõi.

Để lan tỏa những giá trị tích cực trong cộng đồng, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai mạnh mẽ các phong trào như ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa’, ‘Xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa’ gắn với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các hoạt động này không chỉ góp phần định hướng lối sống lành mạnh mà còn giúp khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong mỗi người dân.

Một trong những điểm sáng trong công tác xây dựng hệ giá trị văn hóa của tỉnh là việc chú trọng khuyến khích cộng đồng dân tộc thiểu số giữ gìn truyền thống văn hóa đặc trưng. Hằng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều lựa chọn các nghệ nhân dân gian là người dân tộc thiểu số tham gia liên hoan, hội diễn văn hóa do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Thông tin về các hoạt động văn hóa tại Thái Nguyên có thể được tìm thấy trên trang web chính thức của tỉnh.

Từ việc coi trọng văn hóa, tư tưởng, Thái Nguyên đã tạo dựng được môi trường xã hội ổn định, góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người. Người dân, đặc biệt là đồng bào vùng cao, vùng sâu, vùng xa ngày càng có ý thức hơn trong việc bảo vệ bản sắc dân tộc, chủ động ‘miễn dịch’ với các dòng văn hóa lệch lạc, độc hại. Trong cơ chế thị trường, dù chịu nhiều tác động vật chất, nhưng nhiều gia đình vẫn giữ vững nếp sống nghĩa tình, gắn bó. Trong thời đại số hóa, người dân biết sử dụng công nghệ thông tin một cách chủ động, có chọn lọc, không bị lệ thuộc hay đánh mất chính mình… góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn, phát triển bền vững từ nền tảng văn hóa.

Xã Mai Châu, tỉnh Phú Thọ, là một trong những địa phương đầu tiên áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Sau gần ba tuần triển khai, xã đang từng bước khẳng định tinh thần đổi mới, chủ động thích ứng và quyết tâm xây dựng bộ máy gần dân, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.

Xã Mai Châu được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, dân số của thị trấn Mai Châu, các xã Nà Phòn, Thành Sơn, Tòng Đậu và 5 xóm thuộc xã Đồng Tân. Với mô hình mới, bộ máy mới, cùng với đặc thù 84% dân số là người dân tộc thiểu số, địa hình đồi núi, chia cắt, đặt ra yêu cầu cao về vận hành bộ máy thông suốt, gần dân, hiệu quả.

Đảng bộ xã có 73 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc với hơn 2.000 đảng viên. Đảng ủy xã kịp thời cập nhật các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, tỉnh để triển khai thực hiện tại địa phương. Đặc biệt, chú trọng công tác quán triệt tư tưởng chính trị để đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy và người đứng đầu nhận thức đầy đủ về yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trong bối cảnh vận hành mô hình mới, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được đặc biệt quan tâm. Bộ máy HĐND, UBND xã đã được công bố tại kỳ họp HĐND xã lần thứ nhất. Đảng ủy xã cũng đã công bố quyết định thành lập các tổ chức đảng trực thuộc và nhân sự chủ chốt.

Tinh thần phục vụ Nhân dân được thể hiện rõ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã. Từ ngày 1-18/7, Trung tâm đã tiếp nhận và giải quyết 227 hồ sơ. Để thuận tiện cho công dân, xã đã bố trí 2 cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở xã cũ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn gặp không ít khó khăn, điển hình là trong 226 hồ sơ TTHC đã giải quyết có 8 hồ sơ quá hạn. Hệ thống thông tin một cửa điện tử đường truyền chậm, xử lý được một bước quy trình phải đợi rất lâu, cán bộ không kịp tích chuyển đúng thời hạn.

Từ thực tế đó, xã đề nghị được đầu tư trang thiết bị phục vụ hoạt động của Trung tâm và quy chuẩn các hệ thống hướng dẫn biển, bảng, mô hình hoạt động. Bộ Tài chính sớm cung cấp tài khoản đăng ký kinh doanh cho cán bộ xử lý hồ sơ cấp xã để sớm giải quyết cho công dân.

Đảng bộ xã đang tích cực chuẩn bị tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới và xác định rõ định hướng phát triển trong 5 năm tới. Định hướng chính của xã là tập trung phát triển du lịch, dịch vụ và nông nghiệp chất lượng cao.

Bộ máy mới, mô hình mới, trước mắt không tránh khỏi những vướng mắc, nhưng với tinh thần chủ động, đổi mới, thích ứng sẽ giải quyết mọi khó khăn để ổn định và hoà nhịp cùng cả tỉnh, cả nước trong kỷ nguyên mới.

Ở tỉnh Đắk Lắk, các học sinh từ trường THPT Lắk và THPT Trần Quang Khải đã tích cực tham gia hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng dân tộc thiểu số tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Qua hoạt động này, các em không chỉ giúp đỡ cộng đồng mà còn rút ra những bài học quý giá từ thực tiễn vận hành chính quyền địa phương hai cấp.

Khi chính quyền địa phương hai cấp tại xã Liên Sơn, huyện Lắk vận hành, Trung tâm phục vụ hành chính công xã trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Người dân đến giao dịch tăng đột biến, trong đó hơn 50% là đồng bào dân tộc thiểu số, nhiều người chưa thông thạo tiếng Việt, hạn chế trong tiếp cận dịch vụ công trực tuyến.

Trước thực tế này, Đảng ủy xã Liên Sơn đã chỉ đạo UBND xã và Trung tâm phục vụ hành chính công phối hợp đảm bảo hoạt động thông suốt. Đồng thời, phân công Bí thư Đoàn xã thành lập đội hình thanh niên tình nguyện với 15 đoàn viên, trong đó có 9 học sinh Trường THPT Lắk.

Các học sinh đã nhiệt tình hỗ trợ người dân, đặc biệt là người lớn tuổi, không thành thạo công nghệ, làm quen với dịch vụ công trực tuyến. Họ hướng dẫn cách đăng ký VNeID, truy cập nền tảng dịch vụ công, thậm chí viết hộ đơn cho người không biết chữ.

Qua hoạt động này, các học sinh không chỉ được rèn luyện kỹ năng mềm mà còn ‘thấm’ dần những bài học về đạo đức, công dân và trách nhiệm xã hội. Các em được tiếp xúc với đời sống thực tế, thấu hiểu khó khăn của bà con vùng sâu, dân tộc thiểu số khi tiếp cận dịch vụ công.

Học sinh các trường THPT vùng khó chủ động tham gia hỗ trợ hành chính công là minh chứng sống động cho tác động tích cực của Chương trình GDPT 2018 – hướng tới phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học, gắn kiến thức với cuộc sống.

Tỉnh đoàn Đắk Lắk đã thành lập 102 đội hình thanh niên tình nguyện tham gia hỗ trợ tại 102 xã, phường. Lực lượng đoàn viên thanh niên đang là học sinh THPT đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính công nhanh, chính xác.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sơn La đã và đang tích cực triển khai Phong trào thi đua ‘Sơn La phát triển du lịch bền vững và hội nhập’ giai đoạn 2023-2025. Với tiềm năng và lợi thế về tự nhiên và văn hóa, du lịch đang trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Sự quan tâm lãnh đạo và chỉ đạo quyết liệt từ cấp ủy, chính quyền các cấp đã giúp tỉnh Sơn La đảm bảo tình hình an ninh trong lĩnh vực du lịch.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh Sơn La đã ban hành các văn bản chỉ đạo và kế hoạch hành động nhằm triển khai hiệu quả Phong trào thi đua. Đến nay, 100% cơ quan, đơn vị và địa phương đã xây dựng kế hoạch và phát động thi đua lồng ghép hiệu quả với các phong trào và nhiệm vụ của ngành, lĩnh vực. Công tác tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về tầm quan trọng của phát triển du lịch đã được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện kịp thời, thường xuyên và liên tục.

Hoạt động quảng bá và xúc tiến du lịch tại Sơn La đã được triển khai hiệu quả dưới nhiều hình thức đa dạng. Tỉnh đã thực hiện các chiến dịch quảng bá trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội, ấn phẩm, các cuộc thi và các cuộc khảo sát đánh giá sản phẩm du lịch. Ngoài ra, Sơn La đã tổ chức nhiều sự kiện du lịch quan trọng nhằm xúc tiến, quảng bá và thực hiện các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế – xã hội, đối ngoại và thu hút đầu tư.

Nhờ những nỗ lực này, nhiều sản phẩm du lịch mới đã được hình thành và phát triển gắn với sinh thái, nông nghiệp và văn hóa bản địa, đáp ứng xu thế và nhu cầu của khách du lịch. Hiện tại, Sơn La có 15 khu du lịch, điểm du lịch đã được công nhận, bao gồm 1 khu du lịch quốc gia, 1 khu du lịch cấp tỉnh và 13 điểm du lịch cấp tỉnh.

Tỉnh Sơn La đang tiếp tục đẩy mạnh phát triển du lịch, với mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng. Điều này không chỉ góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của các dân tộc, mà còn giúp nâng cao dân trí, tạo việc làm và giảm nghèo nhanh và bền vững. Với tiềm năng và nỗ lực hiện tại, Sơn La hứa hẹn sẽ trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn và phát triển bền vững trong tương lai.

Thông tin thêm về du lịch Sơn La có thể được tìm thấy tại địa chỉ này.

Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật Đồng Nai vừa ghi nhận một mốc quan trọng trong mùa tuyển sinh năng khiếu nghệ thuật năm 2025. Với số lượng học sinh đăng ký theo học vượt xa chỉ tiêu ban đầu, trường đã cho thấy một tín hiệu tích cực về xu hướng theo đuổi nghệ thuật chuyên nghiệp của thế hệ trẻ, đặc biệt là con em của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Theo kế hoạch tuyển sinh năm học 2025-2026, trường đã dự kiến tuyển sinh 80 chỉ tiêu cho các chuyên ngành âm nhạc truyền thống, âm nhạc phương Tây, thanh nhạc và múa. Trong đợt 1, nhà trường đã tuyển được 77 học sinh, và trong đợt 2, có đến 140 em đăng ký theo học. ThS Phùng Ngọc Long, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật Đồng Nai, cho biết số lượng học sinh đăng ký vào chuyên ngành âm nhạc truyền thống đã tăng cao. Năm nay, các chuyên ngành múa và thanh nhạc cũng ghi nhận số lượng học sinh đăng ký nhiều hơn so với các năm trước. Điều này cho thấy định hướng theo đuổi nghệ thuật đang dần nhận được sự quan tâm từ học sinh và gia đình.

Nhà trường cũng đã có kế hoạch thực tế, khảo sát địa bàn các xã và tuyển sinh một số học sinh vùng đồng bào các dân tộc và vùng biên giới. Đây là bước “tiền trạm”, khởi đầu để năm học tới nhà trường sẽ triển khai tuyển sinh năng khiếu nghệ thuật tại 95 phường, xã. Đồng Nai là địa phương có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Nhà trường mong muốn phát hiện và bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật, nhất là các chuyên ngành âm nhạc truyền thống. Qua đó, tạo điều kiện cho các em được tiếp cận môi trường đào tạo nghệ thuật bài bản, có cơ hội phát triển theo con đường chuyên nghiệp.

ThS Phùng Ngọc Long cũng cho biết, việc tăng số lượng học sinh đăng ký theo học các chuyên ngành nghệ thuật không chỉ phản ánh sự quan tâm của học sinh và gia đình mà còn cho thấy nhu cầu đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp đang ngày càng tăng. Nhà trường hy vọng rằng, thông qua các chương trình đào tạo này, sẽ giúp các em có được kỹ năng và kiến thức cần thiết để theo đuổi sự nghiệp nghệ thuật trong tương lai.

Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp.

Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới. Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Chị Út Tịch – Biểu Tượng Bất Tử Của Người Phụ Nữ Vùng Dân Tộc Thiểu Số Nam Bộ

Chị Út Tịch, tên thật là Nguyễn Thị Út, sinh năm 1931 tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, đã trở thành một biểu tượng bất tử của người phụ nữ vùng dân tộc thiểu số ở Nam bộ trong cuộc chiến tranh giữ nước và dựng nước. Cuộc đời của chị là một bản anh hùng ca về lòng yêu nước, sự kiên trung và hy sinh cao cả.

Chị Út Tịch mồ côi mẹ từ nhỏ, từng bán chè, gánh nước, mót lúa để sinh nhai. Lấy chồng sớm, có 6 người con, chị là điển hình của mẫu người phụ nữ ‘không thích nói nhiều, đã nói là làm, làm bằng được, làm tới chết’. Chồng chị, ông Lâm Văn Tịch, là người dân tộc Khmer, cũng là cán bộ cách mạng hoạt động bí mật. Sau khi ông Tịch bị địch sát hại, chị quyết định bồng con lên rừng, xin vào đội du kích.

Với hành trang đơn sơ, chị Út Tịch đã chiến đấu qua muôn vàn gian khổ, không rời hàng ngũ dù có người khuyên chị nên về chăm sóc các con nhỏ. Chị không phải là người phụ nữ đầu tiên ra chiến trận, cũng không phải người duy nhất hy sinh, nhưng trong chị có đủ đầy cả tình mẹ, tình vợ, tình dân, tình đồng đội và tình yêu Tổ quốc.

Khi chị ngã xuống ở trận đánh năm 1968, con gái út của chị mới lên 3. Không có lễ tang rầm rộ, không kèn trống, không huy chương, nhưng hàng nghìn phụ nữ miền Tây đã khóc chị.

Chị Út Tịch không chỉ là một biểu tượng cách mạng mà còn là một hình bóng máu thịt trong đời sống của bà con miền Tây. Tượng đài chị Út Tịch được đúc bằng đồng, đặt tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, là minh chứng cho sự kính trọng và biết ơn của người dân.

Ngày nay, vẫn có nhiều người phụ nữ tiếp nối bước chân chị Út Tịch, không mang súng ra trận nhưng không lùi bước trước những thử thách mới của thời bình. Họ là những người phụ nữ dân tộc thiểu số, từng bước vươn lên từ vùng căn cứ cách mạng, như chị Thạch Thị Thu Hà, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Vĩnh Long, hay chị Nguyễn Thị Nhiền, Chủ tịch UBND xã Phong Thạnh.

Họ đã chứng minh rằng phụ nữ vùng căn cứ không phải là điểm yếu mà là điểm tựa để giữ Đảng, giữ nước và giữ niềm tin nhân dân. Trong thời đại hiện nay, với những thách thức mới, cần có chiến lược hỗ trợ những ‘Út Tịch thời bình’ để họ có thể phát triển và vươn lên.

Cụ thể, cần thiết lập Chương trình hành động quốc gia ‘Phụ nữ vùng căn cứ phát triển bền vững giai đoạn 2025-2035’, thành lập Quỹ ‘Ngọn lửa Út Tịch’ hỗ trợ phụ nữ vượt khó ở vùng đặc biệt khó khăn, bổ sung vào giáo trình và truyền thông đại chúng các hình tượng phụ nữ cách mạng tiêu biểu, và tổ chức hội thảo cấp quốc gia về ‘Phụ nữ vùng căn cứ – Từ lịch sử đến chính sách’.

Trong những năm gần đây, các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông đã lợi dụng vấn đề dân tộc và tôn giáo để tăng cường các hoạt động kích động và tuyên truyền ý tưởng về tự trị ly khai trong số các dân tộc thiểu số. Các hoạt động này đang ngày càng trở nên phức tạp và tinh vi, nhằm mục đích chia rẽ và gây mất đoàn kết trong nội bộ các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Đặc biệt, tại các khu vực cao nguyên, vùng sâu vùng xa và các khu vực xa xôi thuộc các tỉnh biên giới phía Bắc, hoạt động tuyên truyền của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông đang ngày càng trở nên phổ biến. Họ sử dụng nhiều phương tiện và chiêu thức khác nhau, từ truyền thông xã hội đến các buổi tụ họp, mít tinh, nhằm phổ biến ý tưởng về tự trị ly khai và kích động các dân tộc thiểu số.

Đài ANTV, một kênh truyền thông được tài trợ toàn phần hoặc một phần bởi Chính phủ Việt Nam, đã đưa tin về vấn đề này trong chương trình ‘Quan điểm sự thật’ với tiêu đề ‘Sự hoang tưởng của người lưu vong về một quốc gia trên cao nguyên đá’. Chương trình này đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về các hoạt động của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông, cũng như những tác động tiêu cực của chúng đối với các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Theo Đài ANTV, các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết và sự bất mãn của một số người dân tộc thiểu số để tuyên truyền ý tưởng về tự trị ly khai. Họ hứa hẹn rằng việc thành lập một quốc gia riêng sẽ mang lại sự tự do và hạnh phúc cho các dân tộc thiểu số, nhưng thực tế là các hoạt động này chỉ nhằm mục đích chia rẽ và gây mất đoàn kết trong nội bộ các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Chương trình ‘Quan điểm sự thật’ của Đài ANTV cũng đã chỉ ra rằng các hoạt động của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đi ngược lại với lợi ích của các dân tộc thiểu số. Việc tuyên truyền ý tưởng về tự trị ly khai không chỉ gây ra sự hoang tưởng và mất đoàn kết mà còn làm mất đi sự ổn định và phát triển của các khu vực dân tộc thiểu số.

Trước những hoạt động của các thế lực thù địch và tổ chức lưu vong Mông, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục và vận động, nhằm giúp các dân tộc thiểu số hiểu rõ về những tác động tiêu cực của các hoạt động này. Đồng thời, cần có các biện pháp quyết liệt để ngăn chặn và xử lý nghiêm các hoạt động tuyên truyền kích động, nhằm bảo vệ sự ổn định và phát triển của các khu vực dân tộc thiểu số.

Trong những năm gần đây, hệ thống điện, đường, trường, trạm tại các xã vùng sâu, vùng xa đã được xây dựng và nâng cấp một cách đồng bộ. Việc này đã giúp thay đổi đáng kể cơ sở hạ tầng tại những khu vực vốn bị hạn chế về điều kiện kinh tế – xã hội. Những con đường đất đã được bê-tông hóa, nhựa hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại và giao thương của nhân dân. Trường học và trạm y tế cũng được xây dựng khang trang, hiện đại, giúp con em đồng bào có môi trường học tập tốt hơn và người dân được chăm sóc sức khỏe một cách đầy đủ.

Việc đầu tư vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ giúp kích cầu phát triển toàn xã hội mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt khoảng cách giữa các hộ gia đình giàu và nghèo. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả lâu dài, cần có sự đầu tư chung cho toàn vùng và đầu tư riêng cho từng đối tượng. Sự hỗ trợ có mục tiêu và phù hợp sẽ giúp những hộ nghèo, cận nghèo có động lực vươn lên, thoát khỏi tình trạng khó khăn.

Ông Điểu Điều, Trưởng ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai, đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc đầu tư cho từng hộ gia đình để giúp họ có động lực vươn lên. Trước mắt, cần tập trung vào việc hỗ trợ con giống, nông cụ cho đồng bào. Về lâu dài, cần có những chương trình đầu tư nghề, cũng như thay đổi tư duy, ý thức cho đồng bào để họ có thể tự vươn lên. Cách tiếp cận xóa nghèo một cách giản đơn chỉ tập trung vào việc hỗ trợ vật chất mà không tạo ra sự thay đổi bền vững trong cách sống và tư duy của người dân không phải là giải pháp bền vững.

Lâm Nhanh, một cán bộ đoàn của xã Lộc Hưng, tỉnh Đồng Nai, đã cho thấy một hướng đi mới trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng để nâng cao giá trị kinh tế và mở ra cơ hội phát triển cho địa phương. Anh đã tiên phong trong việc chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa lưới và đã nhận được sự hỗ trợ từ Quỹ hỗ trợ nông dân. Hiện tại, anh đã hỗ trợ thêm 10 hộ dân khác trồng dưa lưới trên diện tích 10 ha, giúp họ có thêm thu nhập và cải thiện điều kiện sống.

Ở các xã biên giới như Tân Tiến, Thiện Hưng, Hưng Phước, sự đầu tư vào hạ tầng y tế đã mang lại hiệu quả rõ ràng. Trước đây, những xã này gặp khó khăn về hạ tầng y tế, nhưng nhờ có nguồn vốn từ Chương trình phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, hệ thống chăm sóc sức khỏe tại đây đã được củng cố và nâng cấp. Trạm y tế xã Hưng Phước đã được trang bị đầy đủ hạ tầng kỹ thuật và khối phụ trợ, cũng như đủ thuốc trong danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu. Điều này đã giúp người dân vùng sâu, vùng xa có điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế tốt hơn, giảm thiểu bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thông qua các chương trình tín dụng ưu đãi, người dân tại những khu vực này đã có điều kiện đầu tư vào sản xuất, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình một cách bền vững. Chị Thị Geo, ở xã Đắk Nhau, là một trong những hộ dân đã được vay vốn từ nguồn vốn chính sách và đã sử dụng số vốn này để mua bò giống và xây dựng chuồng trại. Hiện tại, gia đình chị đã có một nguồn thu nhập ổn định từ chăn nuôi bò và đã chính thức thoát nghèo.

Những nguồn vốn chính sách từ trung ương và địa phương đã đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện đời sống của đồng bào vùng sâu, vùng xa. Chúng như những cơn ‘mưa dầm’ thấm sâu vào đời sống của người dân, mang lại sự thay đổi tích cực và bền vững. Việc tiếp tục đầu tư và hỗ trợ một cách có hiệu quả sẽ giúp người dân tại những khu vực này có thể vươn lên, thoát khỏi tình trạng khó khăn và xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.