Từ ngày 1/7/2025, số định danh cá nhân sẽ được sử dụng thay cho mã số thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Quy định này nhằm đảm bảo sự đồng bộ dữ liệu giữa hệ thống cơ quan thuế và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đồng thời thực hiện theo Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia.

Việc sử dụng số định danh thay cho mã số thuế giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí làm thủ tục cho người dân. Trước đây, mỗi người được cấp một số Chứng minh nhân dân, hoặc Căn cước công dân rồi lại được cấp thêm mã số thuế, mã số sổ bảo hiểm xã hội, số thẻ bảo hiểm y tế… Công dân phải ghi nhớ rất nhiều loại thông tin và kê khai các thông tin này cho các cơ quan quản lý nhà nước khác nhau.

Khi sử dụng thống nhất mã số định danh công dân làm mã số thuế để giải quyết thủ tục hành chính với cơ quan thuế, đồng thời sử dụng mã định danh để giải quyết thủ tục hành chính với các cơ quan nhà nước khác thì người dân chỉ cần kê khai thông tin số định danh của mình. Các cơ quan quản lý nhà nước có thể trao đổi thông tin về quản lý theo ngành, lĩnh vực đối với công dân để tăng cường hiệu quả quản lý thuế nói riêng và quản lý nhà nước nói chung.

Một điểm cộng nổi bật khác khi dùng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế là việc nâng cao tính bảo mật và phòng tránh gian lận. Tất cả thông tin nộp thuế hiện nay được thực hiện thông qua ứng dụng eTax Mobile tích hợp với hệ thống định danh điện tử (VneID) của Bộ Công an. Nhờ đó, mọi giao dịch, kê khai đều được kiểm soát chặt chẽ và chỉ cá nhân có mã định danh mới có quyền thực hiện, giảm thiểu tối đa nguy cơ giả mạo, hoặc đánh cắp thông tin.

Việc liên kết với hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia cũng giúp ngành thuế xác thực thông tin người nộp thuế một cách chính xác, góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi hợp pháp của công dân.

Để đảm bảo thống nhất, đồng bộ dữ liệu quản lý thuế, cơ quan thuế sẽ sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế từ 1/7/2025. Người nộp thuế cần lưu ý các trường hợp cụ thể dưới đây để phối hợp cập nhật thông tin kịp thời, đúng quy định.

Trường hợp người nộp thuế chưa được cấp mã số thuế trước ngày 1/7/2025, nếu là hộ kinh doanh thuộc diện đăng ký thuế cùng với đăng ký kinh doanh, sẽ thực hiện thủ tục đăng ký tại cơ quan đăng ký kinh doanh theo quy định hiện hành. Cá nhân và đại diện hộ gia đình không thuộc diện hộ kinh doanh sẽ phải làm thủ tục đăng ký thuế trước khi phát sinh nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước.

Khi đăng ký, người nộp thuế phải kê khai chính xác 3 thông tin cơ bản gồm họ và tên, ngày tháng năm sinh và số định danh cá nhân. Những thông tin này cần đảm bảo trùng khớp với dữ liệu trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Trường hợp người nộp thuế đã được cấp mã số thuế trước ngày 1/7/2025 thì cần tra cứu thông tin đăng ký thuế đã khớp đúng với thông tin của cá nhân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hay chưa. Nếu thông tin đăng ký thuế đã khớp đúng với thông tin của cá nhân được lưu trữ trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đối với mã số thuế đã được cấp trước ngày 1/7/2025 được cơ quan thuế chuyển đổi sang số định danh cá nhân.

Mã số thuế đã được cấp trước đây có thông tin đăng ký thuế khớp đúng với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được cơ quan thuế chuyển đổi sang số định danh cá nhân, không phát sinh thủ tục hành chính đối với người nộp thuế khi chuyển đổi.

Người nộp thuế được tra cứu các mã số thuế đã được cấp trước đây và nghĩa vụ thuế theo từng mã số thuế đã được cấp khi đăng nhập sử dụng dịch vụ thuế điện tử thông qua tài khoản VNeID mức độ 2.

Khi mã số thuế đã được tích hợp vào số định danh cá nhân thì các hóa đơn, chứng từ, hồ sơ thuế, giấy tờ có giá trị pháp lý khác đã lập có sử dụng thông tin mã số thuế của cá nhân tiếp tục được sử dụng để thực hiện các thủ tục hành chính về thuế, chứng minh việc thực hiện nghĩa vụ thuế mà không phải điều chỉnh thông tin mã số thuế trên hóa đơn, chứng từ, hồ sơ thuế sang số định danh cá nhân.

Áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý thuế và minh bạch hóa hoạt động thương mại. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra nhiều thách thức cho hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước. Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Mặc dù chính sách này là cần thiết, nhưng việc triển khai cần được thực hiện đúng cách để không gây khó khăn cho hộ kinh doanh.

Kết quả khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, mặc dù 94% hộ kinh doanh đã nghe nói đến Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhưng chỉ 11% trong số đó hiểu rõ nghĩa vụ thuế của mình. Hơn một nửa hộ kinh doanh chưa từng được cơ quan thuế liên hệ hay hướng dẫn cụ thể. Điều này cho thấy chính sách đã đến “tai” nhưng chưa chạm được đến tầm “hiểu”, và chưa hiểu thì rất khó thực thi.

Gần 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động trên cả nước chiếm tỷ trọng đáng kể trong nền kinh tế nội địa. Họ không chỉ là những người bán hàng quán chợ, chủ tiệm tạp hóa, quán ăn gia đình… mà còn là những tác nhân lan tỏa việc làm, giữ cho các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ địa phương không đứt gãy. Mặt khác, đây cũng là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi chính sách thay đổi đột ngột hoặc thiếu hướng dẫn cụ thể.

Khảo sát của VCCI đã cho thấy rõ hơn những khó khăn mà hộ kinh doanh đang gặp phải khi triển khai hóa đơn điện tử. 73% gặp khó do thiếu kỹ năng công nghệ; 53% lo ngại thủ tục phức tạp; gần một nửa gặp trở ngại do thay đổi thói quen kinh doanh. Thậm chí có tình trạng hiểu sai chính sách, khi không ít hộ kinh doanh lo rằng việc kê khai doanh thu thực tế sẽ làm tăng đột biến số thuế phải nộp so với hình thức thuế khoán trước đây. Vì thế, 63% hộ kinh doanh được khảo sát lựa chọn giảm quy mô, duy trì hoạt động nhưng thu hẹp lại.

Hộ kinh doanh ủng hộ đóng thuế, ủng hộ áp dụng hóa đơn điện tử – nhiều người trong số họ đã khẳng định điều này. Tuy nhiên, để những lợi ích này trở thành hiện thực, điều kiện tiên quyết là chính sách phải được thực thi hiệu quả. Tất cả những gì hộ kinh doanh mong muốn là một lộ trình hợp lý, phù hợp với khả năng thực thi của họ, cùng với cơ chế hỗ trợ thực chất và truyền thông dễ hiểu, dễ tiếp cận.

Từ góc độ chính sách, điều cấp thiết hiện nay không phải là tiếp tục đẩy mạnh áp dụng quy định, mà là thiết kế cơ chế thực hiện phù hợp hơn. Cần có lộ trình phân tầng áp dụng – ưu tiên triển khai ở đô thị lớn, với các hộ kinh doanh có quy mô đáng kể, rồi mới nhân rộng ra toàn quốc. Việc thí điểm trước ở một số địa phương cũng là một cách “thử lửa” chính sách, giúp cơ quan thuế kịp thời hiệu chỉnh trước khi triển khai đại trà. Đồng thời, cần có cơ chế hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, truyền thông đồng bộ, cũng như phải đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng kỹ thuật: phần mềm hóa đơn, máy tính tiền kết nối mạng, đào tạo kỹ năng số cho hộ kinh doanh.

Hộ kinh doanh là một phần máu thịt của nền kinh tế địa phương, là cấu phần không thể thiếu trong nền kinh tế quốc gia. Nếu biết lắng nghe, hỗ trợ và dẫn dắt hộ kinh doanh đi cùng, họ sẽ trở thành lực đẩy bền vững nhất cho phát triển kinh tế – xã hội, cho hành trình chuyển đổi số quốc gia.

Cơ quan thuế đã tiến hành rà soát và quản lý 5.680 người nộp thuế có tham gia hoạt động kinh tế ban đêm tại thành phố, trong đó có 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh. Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh này tập trung chủ yếu trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… So với tổng số người nộp thuế đang quản lý, tỷ lệ người nộp thuế có hoạt động kinh tế ban đêm chiếm 13% đối với doanh nghiệp và 26% đối với hộ kinh doanh trên địa bàn.

Cơ quan thuế đã xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm và tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế. Trong đó, cơ quan thuế đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỷ đồng, giảm lỗ 112 tỷ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỷ đồng.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý, số thu từ hộ kinh doanh ban đêm đã có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỷ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Đến nay, đã có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Tuy nhiên, vẫn còn 714 doanh nghiệp và 1.880 hộ kinh doanh cần tiếp tục vận động, đôn đốc đăng ký.

TP.HCM đang từng bước định hình không gian kinh tế ban đêm với các hoạt động sôi động sau 18h như ẩm thực, giải trí, mua sắm, lưu trú, chợ đêm, tập trung tại các phường trung tâm. Tuy nhiên, để quản lý hoạt động kinh tế đêm vẫn gặp không ít rào cản.

Cơ quan thuế kiến nghị Bộ Tài chính ban hành các giải pháp hậu kiểm đối với việc cấp phép hoạt động kinh doanh của tổ chức, cá nhân, tránh lợi dụng sự thông thoáng trong việc cấp phép, né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây thất thu ngân sách.

Cơ quan thuế cũng kiến nghị phân cấp quản lý, yêu cầu các nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp… kê khai và nộp thuế tại nơi chi nhánh, địa điểm kinh doanh đang hoạt động theo hình thức hạch toán độc lập. Việc này nhằm tránh tình trạng doanh nghiệp mở chi nhánh phụ thuộc tại nhiều phường trung tâm nhưng kê khai thuế ở trụ sở chính, gây khó quản lý và thất thu ngân sách.

Ngoài ra, các hộ kinh doanh và chuyên gia cũng kiến nghị giảm bớt thủ tục kê khai thuế và sổ sách đơn giản cho hộ kinh doanh, đồng thời đề nghị miễn giảm phần mềm hóa đơn để áp dụng thuế theo doanh thu.

TP.HCM hiện có hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực kinh tế ban đêm, tập trung chủ yếu ở các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Sự phát triển nhanh chóng của kinh tế ban đêm tại TP.HCM đã mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp và người dân, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý thuế.

Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh kinh tế ban đêm tại TP.HCM chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… thuộc các phường trung tâm như Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh. Theo ghi nhận, những địa điểm này trở nên nhộn nhịp vào ban đêm với nhiều hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực.

Nhiều doanh nghiệp và hộ kinh doanh đã tận dụng sự phát triển của kinh tế ban đêm để tăng doanh thu. Anh Hồ Thanh Long, chủ nhà hàng trên đường Bùi Viện, cho biết lượng khách đông nhất vào cuối tuần, quán luôn kín bàn. “Kinh tế đêm là mảnh đất tiềm năng, tôi đang tính mở rộng mặt bằng để phục vụ thêm khách”. Du khách đến TP cũng có xu hướng lưu trú tại các phường trung tâm để thuận tiện di chuyển và trải nghiệm dịch vụ ban đêm.

Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu… Đại diện một khách sạn tại đây cho biết: “Khoảng 70 – 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h”. Chị Nguyễn Mai, quản lý nhà hàng chuyên món Pháp trên đường Thái Văn Lung, cũng cho biết lượng khách ăn tối và trải nghiệm ẩm thực đêm tại một số nhà hàng cao cấp tăng 20 – 30%.

Ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, cho biết đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh. Cơ quan thuế đã tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế và đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý, số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế. Nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn. Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House… đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác.

Ông Trung kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,… với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế.

Ông Trung cũng kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM, khách quốc tế chi trung bình 50 USD cho các hoạt động ban đêm. Số liệu này cho thấy tiềm năng phát triển của kinh tế ban đêm tại TP.HCM.

Thuế cơ sở 1 TP.HCM đã thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế. Các biện pháp kiểm tra chéo doanh thu cũng được thực hiện để ngăn chặn thất thu thuế.

Cơ quan thuế tại TPHCM đang đề xuất tích hợp cảnh báo tạm hoãn xuất cảnh đối với những cá nhân chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế vào nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID. Mục đích của đề xuất này là nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế và hỗ trợ người nộp thuế tiếp cận thông tin nghĩa vụ thuế một cách dễ dàng hơn.

Trong bản tổng hợp và giải trình về Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Chi cục Thuế khu vực II, thuộc Cục Thuế TPHCM, đã đề xuất Bộ Công an phối hợp với cơ quan thuế để kết nối và chia sẻ thông tin công dân theo phương thức điện tử. Từ đó, cảnh báo tạm hoãn xuất cảnh đối với những trường hợp chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế sẽ được cập nhật và tích hợp trên VNeID.

Theo Chi cục Thuế khu vực II, việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa Bộ Công an và ngành thuế sẽ giúp cảnh báo sớm cho người nộp thuế về nghĩa vụ thuế thông qua ứng dụng VNeID. Điều này không chỉ giúp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế mà còn hỗ trợ người nộp thuế thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước một cách chủ động.

Trước khi áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, cơ quan thuế sẽ thực hiện nhiều biện pháp đôn đốc như gọi điện, gửi email, mời làm việc, gửi thông báo nợ hoặc quyết định cưỡng chế nếu có. Chi cục Thuế khu vực II cũng khuyến cáo người nộp thuế cần chủ động tra cứu nghĩa vụ thuế thường xuyên, nộp thuế đúng hạn và kiểm tra các thông báo nợ, quyết định cưỡng chế hoặc thông báo tạm hoãn xuất cảnh để tránh những rắc rối khi xuất cảnh.

Tạm hoãn xuất cảnh hiện là một trong những biện pháp cưỡng chế nợ được ngành thuế áp dụng với những trường hợp chây ỳ, có dấu hiệu tẩu tán tài sản hoặc bỏ trốn. Theo quy định hiện hành, cá nhân, chủ hộ kinh doanh nợ thuế quá hạn trên 120 ngày từ 50 triệu đồng trở lên sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh. Đối với cá nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã, biện pháp này sẽ được áp dụng nếu đơn vị nợ quá hạn trên 120 ngày và từ 500 triệu đồng trở lên.

Cơ quan thuế sẽ thông báo tạm hoãn xuất cảnh bằng phương thức điện tử cho người nộp thuế. Nếu không gửi được thông báo bằng cách này, cơ quan quản lý thuế sẽ thông báo trên trang thông tin điện tử của ngành thuế. Sau 30 ngày, nếu người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ, nhà chức trách sẽ gửi văn bản về việc tạm hoãn xuất cảnh cho cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để thực hiện.