Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như thanh long, ớt, đậu bắp đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT, từ ngày 1-7-2025, trách nhiệm cấp phép này đã được chuyển từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương. Tuy nhiên, đến nay, nhiều Sở An toàn thực phẩm cho biết chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật.

Tình trạng trên đã gây ra tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam. Từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt không xuất được sang EU vì thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.

Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Được biết, tại hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc “trong suốt về mặt kỹ thuật” trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) vừa trình Thủ tướng Chính phủ một báo cáo và xin ý kiến về đề xuất xây dựng chung cư cao tầng để nuôi lợn, một ý tưởng do các doanh nghiệp đề xuất. Trong báo cáo của mình, Bộ NN&MT đã dẫn chứng một loạt các văn bản pháp lý liên quan, nhấn mạnh sự khuyến khích đối với các cơ sở chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao và tiên tiến. Mục tiêu chính là nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đồng thời đảm bảo an toàn sinh học và bảo vệ môi trường.

Ngành chăn nuôi lợn hiện là một trong những ngành chủ lực của Việt Nam, chiếm tỷ trọng 62-65% tổng sản lượng thịt hơi các loại. Theo số liệu mới nhất, vào năm 2024, sản lượng thịt lợn hơi xuất chuồng đã đạt gần 5,2 triệu tấn, chiếm 4,3% tổng sản lượng thịt lợn toàn cầu và đứng thứ 6 thế giới. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2019-2020, chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ trọng lớn, và các chỉ tiêu kinh tế cũng như kỹ thuật còn thấp. Điều này đã gây ra những khó khăn trong việc đảm bảo an toàn sinh học và kiểm soát dịch bệnh.

Đại dịch tả lợn châu Phi đã gây ra những thiệt hại nghiêm trọng, với hơn 9 triệu con lợn bị tiêu hủy và tổn thất ước tính lên tới hơn 30.000 tỷ đồng. Vào tháng 4/2020, giá thịt lợn hơi xuất chuồng đã tăng lên mức kỷ lục là 105.000 đồng/kg, tác động trực tiếp lên chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong nước và khiến nó tăng tới 6,73%.

Hai doanh nghiệp, CTCP Nông nghiệp BAF Việt Nam và CTCP Xuân Thiện Thanh Hóa, đã gửi văn bản đến Bộ NN&MT, xin ý kiến về việc triển khai mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng. BAF Việt Nam đề xuất dự án tổ hợp trại chăn nuôi lợn 6 tầng thông minh tại Tây Ninh, với quy mô 64.000 lợn nái sinh sản và sản xuất 1,6 triệu lợn thương phẩm mỗi năm. Tổng mức đầu tư cho dự án này ước tính hơn 12.000 tỷ đồng.

Bộ NN&MT cho biết đã tiến hành nghiên cứu mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng tại Trung Quốc, nơi đã có hơn 2.000 mô hình tương tự, với gần 4.500 tòa nhà cao tầng nuôi lợn. Mô hình này ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ blockchain, giám sát bằng cảm biến, cũng như thu thập hình ảnh và âm thanh của từng cá thể lợn theo thời gian thực. Điều này giúp phân tích và cảnh báo sớm dịch bệnh.

Mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng thể hiện nhiều ưu điểm nổi trội so với phương pháp chăn nuôi truyền thống. Nó giúp nâng cao mức độ an toàn sinh học và an toàn dịch bệnh thông qua hệ thống xử lý nước thải, chất thải, khí thải thông minh. Ngoài ra, mô hình còn giúp tiết kiệm diện tích đất và hạ tầng dùng chung, rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng, đồng thời tăng hiệu quả sử dụng đất lên đến 4,3 lần. Một ưu điểm nữa là tiết kiệm nhân công, khi một người có thể giám sát tới 2.000 con lợn.

Trước những lợi ích tiềm năng của mô hình này, Bộ NN&MT đang xin ý kiến của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép triển khai mô hình chăn nuôi lợn trong nhà nhiều tầng tại Việt Nam. Mục tiêu chính là giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh lương thực, an toàn dịch bệnh, và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi lợn.