Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) toàn cầu đang chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng của các doanh nghiệp Việt Nam. Trong 5 năm qua, số lượng sản phẩm bán ra trên Amazon của các doanh nghiệp Việt đã tăng hơn 300%. Điều này cho thấy những bước tiến vững chắc của các doanh nghiệp Việt trên thị trường quốc tế.

Ngày 23/7, Hội nghị ‘Bứt phá Xuất khẩu: Thương hiệu Việt cất cánh toàn cầu’ đã diễn ra tại Hà Nội, đồng tổ chức bởi Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade) – Bộ Công Thương và Amazon Global Selling Việt Nam. Hội nghị đã tập trung vào việc thảo luận về các cơ hội và thách thức của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường TMĐT toàn cầu.

Ông Larry Hu, Tổng Giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, cho biết các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ lớn và là động lực tăng trưởng của Amazon, với gần 2 triệu nhà bán hàng trên toàn cầu, chiếm 60% tổng doanh số bán hàng. Ông Hu cũng chia sẻ 7 yếu tố quan trọng giúp nhà bán hàng Việt Nam thành công trong TMĐT, bao gồm đổi mới sản phẩm, hiểu biết về khách hàng và thị trường, quản lý mạng lưới logistics toàn cầu hiệu quả, xây dựng thương hiệu toàn cầu, xác định đúng thị trường và đảm bảo tuân thủ quy định, tận dụng sức mạnh của AI, và duy trì tinh thần học hỏi và đổi mới.

Hội nghị cũng đã công bố thiết lập quan hệ đối tác 3 năm cùng triển khai chương trình ‘Thương Hiệu Việt tăng trưởng toàn cầu’ (V-Brands Go Global with Amazon). Hợp tác quan trọng này hướng tới mục tiêu chung trong việc tạo bệ phóng thành công cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường TMĐT toàn cầu. Chương trình đặt ra hai mục tiêu: cung cấp chương trình đào tạo toàn diện và chứng nhận xuất khẩu trực tuyến cho 1.000 doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời hỗ trợ 30 thương hiệu quốc gia tăng cường hiện diện quốc tế thông qua TMĐT với Amazon.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương, cho biết việc chủ động đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại trên môi trường số không còn là lựa chọn mà là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh, khả năng thích ứng và phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Ông Larry Hu, Tổng Giám đốc Amazon Global Selling Đông Nam Á, cho biết đây là giai đoạn chuyển mình của thương mại số Việt Nam. Amazon Global Selling nhận thấy xuất khẩu qua TMĐT đang trở thành một động lực quan trọng trong chiến lược thương mại quốc tế và phát triển thương hiệu của Việt Nam. Thông qua hợp tác với Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade), Amazon sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tại các khu vực kinh tế đang phát triển đổi mới sản phẩm, chuyển đổi số hoạt động và vươn ra toàn cầu.

Lâm Đồng đang đẩy mạnh chuyển đổi số để hỗ trợ gần 1.000 sản phẩm OCOP mở rộng thị phần và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Tính đến tháng 7 năm 2025, tỉnh đã có 913 sản phẩm OCOP đạt chất lượng từ 3 sao trở lên, trong đó có 7 sản phẩm đạt 5 sao. Những sản phẩm này không chỉ có địa chỉ truy xuất rõ ràng mà còn có mẫu mã, bao bì không ngừng cải tiến theo xu hướng tiêu dùng mới.

Điểm nhấn quan trọng trong quá trình này là nhiều chủ thể đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và bán hàng. Qua đó, từng bước khẳng định vị thế các sản phẩm OCOP trên thị trường trong và ngoài nước. Để hỗ trợ các chủ thể OCOP đẩy nhanh quá trình số hóa, Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng đã xây dựng cẩm nang điện tử, tổ chức tập huấn và hỗ trợ đưa sản phẩm lên các nền tảng như TikTok Shop, fanpage, website và clip trải nghiệm.

Sở Công thương tỉnh Lâm Đồng cũng triển khai đề án Truy xuất nguồn gốc điện tử bằng mã QR, hỗ trợ kết nối thị trường qua hội chợ, sự kiện và sàn thương mại điện tử quốc gia. Tuy nhiên, vẫn còn không ít hợp tác xã nhỏ và hộ sản xuất cá thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận kỹ năng số, thiếu kỹ năng xây dựng thương hiệu bền vững và mở rộng thị trường.

Để chuyển đổi số thực sự trở thành đòn bẩy phát triển bền vững cho sản phẩm OCOP, cần có sự đồng hành chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và các hợp tác xã. Việc nâng cao kỹ năng số, vận hành nền tảng thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu và kể câu chuyện sản phẩm sẽ là những yếu tố then chốt giúp các chủ thể OCOP không bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi.

Hơn nữa, việc tiếp tục đầu tư vào hạ tầng số, đa dạng hóa kênh phân phối và quảng bá sản phẩm theo xu hướng người tiêu dùng hiện đại là hướng đi tất yếu. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh ngày càng gay gắt, chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc nếu sản phẩm OCOP Lâm Đồng muốn phát triển và mở rộng thị trường.

Từ nông trại đến bàn ăn, từ vùng nguyên liệu đến các sàn thương mại điện tử, hành trình đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng đang được rút ngắn nhờ ứng dụng công nghệ. Với sự nỗ lực đồng bộ, sản phẩm OCOP Lâm Đồng có thể từng bước xây dựng thương hiệu mạnh, góp phần khẳng định vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn trong việc duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh của mình. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã tìm ra hướng đi mới và đạt được thành công nhờ vào việc ứng dụng thương mại điện tử vào hoạt động kinh doanh.

Một trong những ví dụ điển hình là câu chuyện của chị Phan Ngân, 31 tuổi, người đã giúp doanh nghiệp của mình tăng doanh thu lên đến 80% chỉ sau một năm mở thêm mảng bán hàng online. Doanh nghiệp của chị Ngân chuyên phân phối và cung cấp mặt hàng phụ kiện trang trí nhà cửa, trang trí tiệc và quà tặng cao cấp. Trước đây, công ty gặp nhiều khó khăn do sức mua trực tiếp của khách hàng sụt giảm và chi phí thuê mặt bằng ngày càng tăng.

Tuy nhiên, sau khi quyết định “lên sàn” thương mại điện tử, doanh nghiệp của chị Ngân đã có được sự “hồi sinh”. Chị Ngân đã chi hàng triệu đồng để học kỹ năng livestream, quảng bá online, ứng dụng AI, giúp doanh nghiệp tăng doanh thu. Việc ứng dụng công nghệ và kỹ năng mới đã giúp doanh nghiệp của chị Ngân tiếp cận được với nhiều khách hàng hơn và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Không chỉ doanh nghiệp của chị Ngân, mà còn có hàng nghìn đơn vị, hợp tác xã, hộ kinh doanh tại Việt Nam đã tìm ra hướng tăng trưởng mới sau khi gia nhập kênh thương mại điện tử. Việc ứng dụng thương mại điện tử đã giúp các doanh nghiệp SME mở rộng thị trường, tăng doanh thu và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Theo sách trắng của Bộ Công Thương, tăng trưởng trên thương mại điện tử trong năm 2024 so với năm 2022 là gần 50%, lên tới gần 600.000 tỷ đồng. Tốc độ tăng trưởng ngành tại Việt Nam được xếp vào nhóm 10 quốc gia hàng đầu thế giới. Trước đó, theo khảo sát của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) năm 2023 trên 6.879 doanh nghiệp, có khoảng 65% doanh nghiệp triển khai bán hàng trên mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram, TikTok…

Tuy nhiên, việc ứng dụng thương mại điện tử cũng không hề dễ dàng. Các doanh nghiệp cần phải có kỹ năng và kiến thức về công nghệ, cũng như phải đảm bảo thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với cơ quan quản lý nhà nước và nguyên tắc quản lý của nền tảng.

Để tháo gỡ khó khăn, các doanh nghiệp “cắp sách” đi học tại các đơn vị đào tạo hoặc khóa tập huấn của chính sàn thương mại điện tử. Theo các báo cáo từ Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan, mỗi năm có hàng chục nghìn lượt doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh tại Việt Nam tham gia các chương trình đào tạo, tập huấn về thương mại điện tử.

Gần nhất, ngày 17/7, Bộ Công Thương ban hành quyết định về việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp xúc tiến thương mại trong và ngoài nước. Theo đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số chủ trì, phối hợp với các sàn thương mại điện tử và nền tảng kinh doanh trực tuyến lớn triển khai chương trình kết nối, liên kết vùng, xuyên biên giới nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm qua kênh trực tuyến.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy thương mại điện tử và chuyển đổi số tại các địa phương. Các hội nghị, chương trình đào tạo và sự kiện liên kết vùng đã được triển khai để nâng cao năng lực phát triển thương mại điện tử tại các tỉnh thành.

Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), hiện triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ vào kinh doanh. Thời gian tới, đơn vị sẽ thực hiện các khóa chuyên sâu, tập trung bốn trụ cột: GoOnline – tăng hiện diện số; GoExport – kết nối trên sàn xuyên biên giới; GoAI – ứng dụng AI trong marketing; GoRight – cập nhật hệ thống pháp lý.

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Thương mại điện tử, trong đó có đề xuất quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng.

Trong quá trình lấy ý kiến, cơ quan chức năng đã tiếp nhận nhiều góp ý từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và địa phương. Một vấn đề được quan tâm là trách nhiệm của người nổi tiếng, người có ảnh hưởng như MC, nghệ sĩ, diễn viên, KOL khi tham gia livestream, quảng cáo bán hàng.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định quản lý đối với trường hợp người bán không trực tiếp livestream mà thuê người nổi tiếng, người có ảnh hưởng livestream bán hàng. Sở Công Thương tỉnh Lai Châu cũng đề nghị quy định trách nhiệm, trách nhiệm liên đới của những đối tượng này khi tham gia quảng cáo, giới thiệu các sản phẩm được bán trên các nền tảng thương mại điện tử.

Theo Bộ Công Thương, dự thảo Luật đã nêu rõ trách nhiệm của người livestream mà không phải người bán hàng, có thể bao gồm MC, nghệ sĩ, KOL. Cụ thể, người livestream có trách nhiệm cung cấp thông tin cho chủ quản nền tảng thương mại điện tử phục vụ việc định danh và xác thực điện tử. Họ cũng không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ.

Người livestream cũng phải thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hoá, dịch vụ thuộc trường hợp pháp luật quy định phải xác nhận nội dung quảng cáo. Họ cũng cần bảo đảm sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi không trái với đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục trong quá trình bán hàng livestream.

Bộ Công Thương cho biết thực tiễn đã có nhiều vụ việc như các phiên livestream bán hàng nhiều tỷ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế hay hoa hậu quốc tế livestream bán kẹo rau củ, thổi phồng chức năng của sản phẩm, ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng và sức khỏe của người tiêu dùng. Do đó, việc quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng là cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo công bằng trong kinh doanh.

Quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng cũng giúp ngăn chặn các hành vi gian dối, lừa đảo trong kinh doanh trực tuyến. Đồng thời, giúp tăng cường niềm tin của người tiêu dùng đối với các giao dịch trực tuyến và nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan chức năng.

Bộ Công Thương đang tiếp tục lấy ý kiến về dự thảo Luật Thương mại điện tử, nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật để quản lý và phát triển thương mại điện tử một cách bền vững.

Dự thảo Luật Thương mại điện tử đang thu hút sự quan tâm rộng rãi từ các nhà bán hàng, nhà sản xuất, và các sàn thương mại điện tử. Dự thảo này đặt ra nhiều yêu cầu mới, tạo ra cả cơ hội và thách thức đối với các bên liên quan. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là đề xuất yêu cầu nhà bán hàng phải chịu trách nhiệm rõ ràng hơn với sản phẩm của mình, không chỉ đơn giản là đăng bán tùy ý như trước đây.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số, Bộ Công Thương, cho biết dự thảo luật này sẽ giúp minh bạch thông tin người bán và hạn chế khả năng một cá nhân tạo nhiều tài khoản kinh doanh. Theo ông Tuấn, người bán sẽ phải cung cấp thêm nhiều thông tin chi tiết hơn về sản phẩm, bao gồm cả tiêu chuẩn và quy chuẩn liên quan đến hàng hóa. Điều này sẽ giúp hạn chế sự tồn tại của hàng xách tay hoặc các sản phẩm công nghệ chưa được phép lưu hành.

Đối với sàn thương mại điện tử, các chủ sàn sẽ được yêu cầu siết thông tin, chất lượng, và nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, cũng như có công cụ để kiểm soát hàng hóa trước khi hiển thị trên sàn. Sàn sẽ có trách nhiệm liên đới đối với các vi phạm pháp luật về chất lượng sản phẩm xảy ra trên sàn. Ông Tuấn nhấn mạnh rằng người bán hàng cần thay đổi tư duy và chiến lược kinh doanh, tự chuyên nghiệp hóa và minh bạch thông tin để có thể tiếp tục kinh doanh.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn để đảm bảo nhà bán hàng, những người làm tiếp thị liên kết, bán hàng livestream đều hiểu và tuân thủ pháp luật. Điều này sẽ giúp các bên liên quan có thể thích nghi với những thay đổi mới và đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường thương mại điện tử. TikTok Shop Mall được ra mắt từ cuối năm 2023 và được định vị là một trong những tính năng chủ lực, được phát triển nhằm đáp ứng xu hướng tiêu dùng đề cao sự minh bạch và uy tín.

Tại tọa đàm ‘Niềm Tin Số: Tương Lai của Thương Mại Điện Tử’, ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại Nông Nghiệp và Môi Trường, Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường, cho biết đặc thù hàng hóa nông sản khi bán trên sàn thương mại điện tử là rất khó để xác định nguồn gốc xuất xứ và câu chuyện đằng sau sản phẩm. Trung tâm đã hợp tác với TikTok Việt Nam để đưa đặc sản nông sản lên nền tảng số, bước đầu tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.

Ông Tiến nhấn mạnh việc bán hàng hiện nay cần gắn với ‘bán câu chuyện’ thay vì chỉ bán giá rẻ để hút khách. Ông cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh giám sát các vùng nguyên liệu, cấp mã số vùng trồng, vùng nuôi và mã số cơ sở sản xuất kinh doanh. Điều này sẽ giúp tăng cường sự minh bạch và uy tín của các sản phẩm nông sản trên thị trường thương mại điện tử.