Thảm kịch rơi máy bay của Air India gần đây đã đặt ra câu hỏi về sức khỏe tâm lý của phi công, sau nhiều sự cố hàng không gây chấn động trong quá khứ. Hiện tại, các nhà điều tra đang xem xét hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người đã điều khiển chuyến bay Air India 171 gặp nạn vào ngày 12/6, khiến 241 người thiệt mạng. Theo báo cáo sơ bộ, các công tắc điều khiển nhiên liệu đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy và rơi xuống khu dân cư ở Ahmedabad. Thông tin về việc cơ trưởng Sabharwal từng nghỉ phép vì lý do tang chế và có dấu hiệu trầm cảm đã làm dấy lên mối quan ngại về khía cạnh tâm lý, mặc dù Air India nhấn mạnh rằng chưa thể kết luận gì cho đến khi cuộc điều tra hoàn tất.

Câu chuyện của Air India 171 không phải là trường hợp duy nhất. Ngành hàng không đã từng chứng kiến nhiều thảm kịch mà nguyên nhân được cho là do khủng hoảng tâm thần của phi công. Ví dụ như vụ Germanwings năm 2015, khiến 150 người thiệt mạng, xảy ra khi cơ phó Andreas Lubitz cố tình khóa cửa buồng lái, điều khiển máy bay lao vào núi tại Pháp. Điều tra cho thấy Lubitz từng bị trầm cảm nặng, che giấu bệnh và từng tìm kiếm thông tin về cơ chế khóa buồng lái. Tương tự, giả thuyết về vụ tự sát của cơ trưởng cũng được đặt ra trong vụ mất tích của chuyến bay MH370 năm 2014. Dù chưa có bằng chứng chính thức, cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott vào năm 2020 cho biết các quan chức Malaysia từ sớm đã tin đây là một vụ “giết người do tự sát”.

Ngoài ra, một vụ tai nạn năm 2013 của hãng hàng không Mozambique cũng được xác định là do cơ trưởng cố tình điều khiển máy bay rơi xuống đất, sau khi nhốt cơ phó bên ngoài buồng lái. Những sự cố này đã làm nổi bật mối quan ngại về sức khỏe tâm lý của phi công và nhu cầu cấp thiết phải có biện pháp hiệu quả để ngăn chặn những sự việc tương tự xảy ra trong tương lai.

Các chuyên gia cho rằng ngành hàng không vẫn chưa có biện pháp đầy đủ để xử lý vấn đề này. Phi công bắt buộc phải trải qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhưng nhiều người tránh né vì sợ mất giấy phép bay. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy hơn 56% phi công Mỹ từng né tránh việc khám sức khỏe vì lo ngại ảnh hưởng đến công việc. Trong khi đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần vẫn phụ thuộc chủ yếu vào khai báo tự nguyện.

Chuyên gia hàng không Marc Atherton nhận định: “Ngành hàng không toàn cầu có hệ thống quản lý rủi ro rất tốt về kỹ thuật và vận hành, nhưng lại thiếu chiến lược rõ ràng cho sức khỏe tâm thần – yếu tố sống còn trong an toàn bay”. Tổ chức IPAAC – liên minh quốc tế hỗ trợ đồng nghiệp ngành hàng không – cũng cho rằng sức khỏe tinh thần nên được xem là một phần cấu thành an toàn bay. Họ kêu gọi mở rộng các chương trình hỗ trợ ẩn danh giữa các nhân viên cùng ngành để giúp phát hiện và can thiệp sớm.

Sau thảm kịch Germanwings, một số đề xuất cải tiến thiết kế cửa buồng lái nhằm tránh việc một phi công cố ý nhốt người còn lại bên ngoài đã được đưa ra. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo rằng thay đổi đó có thể làm tăng nguy cơ bị xâm nhập buồng lái từ bên ngoài. Năm 2023, Hội Hàng không Hoàng gia Anh (RAeS) công bố báo cáo cảnh báo rằng dù ngành hàng không đã có nỗ lực hỗ trợ nhân viên đối mặt với vấn đề tâm lý, nhưng vẫn thiếu hệ thống quản lý rủi ro tâm thần hiệu quả ngay từ đầu.

“Đã có nhiều tiến bộ toàn cầu trong lĩnh vực này”, ông Dave Fielding – Chủ tịch IPAAC chia sẻ. “Nhưng tất cả vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần tiếp tục nỗ lực mạnh mẽ hơn”, ông nói. Việc đảm bảo sức khỏe tâm lý của phi công không chỉ là vấn đề an toàn bay mà còn liên quan đến tính mạng của hành khách và toàn bộ ngành hàng không. Do đó, các biện pháp hiệu quả cần được triển khai để ngăn chặn những sự cố đáng tiếc xảy ra trong tương lai.

Một loạt các vụ tai nạn máy bay gây thương vong trong năm 2025 đã làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của việc di chuyển bằng máy bay. Mặc dù các chuyên gia hàng không liên tục khẳng định rằng tỷ lệ tử vong khi di chuyển bằng máy bay là cực thấp, nhiều hành khách vẫn tỏ ra lo lắng. Mới đây, vào ngày 12/6, một chiếc Boeing 787 Dreamliner của Air India đã gặp nạn chỉ 30 giây sau khi cất cánh từ Ahmedabad, Ấn Độ, khiến 242 người trên máy bay và 19 người dưới mặt đất thiệt mạng.

Sự cố này đã làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của máy bay Boeing 787, khiến một số hành khách tuyên bố sẽ tránh sử dụng loại máy bay này và sẵn sàng trả thêm tiền để bay với các hãng khác. Tuy nhiên, các chuyên gia hàng không và cơ quan quản lý vẫn khẳng định rằng việc di chuyển bằng máy bay là một trong những hình thức di chuyển an toàn nhất.

Theo dữ liệu từ Tổ chức Lưu trữ Tai nạn Máy bay ở Geneva, đã có 54 vụ tai nạn xảy ra trong nửa đầu năm 2025, giảm so với 70 vụ trong cùng kỳ năm ngoái. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cũng cho biết tỷ lệ tai nạn toàn cầu năm 2024 là 1,13 trên một triệu chuyến bay, thấp hơn mức trung bình 5 năm là 1,25.

Các chuyên gia cũng cho rằng sự phổ biến của mạng xã hội đã làm gia tăng nhận thức và sự chú ý về an toàn máy bay, nhưng cũng nhấn mạnh rằng các vụ tai nạn máy bay vẫn là những trường hợp ngoại lệ thống kê trong một ngành vận hành hơn 100.000 chuyến bay mỗi ngày trên toàn cầu. Marco Chan, cựu phi công và giảng viên hàng không tại Đại học Buckinghamshire New, Anh, cho biết: ‘Để dễ hình dung, trung bình một người phải bay mỗi ngày trong hơn 15.000 năm để gặp một vụ tai nạn chết người’.

Mặc dù một số hãng hàng không như Air India và Delta Air Lines đã báo cáo lượng đặt chỗ giảm sau các vụ tai nạn, nhưng bức tranh toàn cầu vẫn lạc quan hơn. IATA báo cáo vào tháng 5 rằng nhu cầu hành khách toàn cầu tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái. Các chuyên gia hàng không cũng cho rằng các vụ tai nạn nổi bật có thể khiến hành khách bất an, nhưng hiếm khi dẫn đến thay đổi hành vi lâu dài.

Trung đoàn 940 đã hoàn thành xuất sắc ban bay đầu tiên tại sân bay Kép, chuẩn bị cho nhiệm vụ diễu binh, diễu hành trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh. Hoạt động này là bước chuẩn bị quan trọng cho các ban bay tiếp theo và công tác hiệp đồng huấn luyện giữa các đơn vị.

Ngay từ sáng sớm, tại sân bay Kép, mọi công tác chuẩn bị cho ban bay đã diễn ra khẩn trương và nghiêm túc. Các thành phần bảo đảm nhanh chóng vào vị trí, triển khai nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao, chấp hành nghiêm kỷ luật, thực hiện đúng quy trình bay, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Tất cả các thành phần đều nắm chắc số liệu bay, đường bay, làm tốt công tác hiệp đồng giữa phi công với chỉ huy bay và các máy bay.

Trung đoàn 940 đã chủ động xây dựng kế hoạch bảo đảm an toàn bay, giao nhiệm vụ cụ thể cho lực lượng tham gia thực hiện nhiệm vụ, tổ chức cho chỉ huy bay, phi công học tập quy chế các sân bay cất hạ cánh và dự bị, phương án xử lý các tình huống bất trắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, trung đoàn đã đảm bảo 100% các chuyến bay đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, đạt mục đích, yêu cầu đề ra và bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và trang bị kỹ thuật.

Qua hoạt động này, đội ngũ phi công – cán bộ được tiếp tục rèn luyện, củng cố kỹ năng, nâng cao trình độ kỹ thuật – chiến thuật bay, bản lĩnh chỉ huy và khả năng xử lý tình huống trên không, tạo nền tảng vững chắc cho các nhiệm vụ bay phục vụ các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn của dân tộc. Kết quả này cũng cho thấy sự chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao của các thành viên Trung đoàn 940.

Trước đó, ngày 24-7, 8 chiếc máy bay Yak-130 thuộc Trung đoàn 940, đã chuyển sân thành công từ sân bay Phù Cát ra sân bay Kép, sẵn sàng tham gia nhiệm vụ diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Theo kế hoạch, 9 tốp bay với 30 máy bay gồm trực thăng, C295, C212i, Yak-130, L-39NG, Su-30MK2 sẽ có màn bay chào mừng A80. Trong đó, sẽ sử dụng 3 sân bay cất, hạ cánh gồm Hòa Lạc, Gia Lâm (Hà Nội) và Kép (Bắc Ninh).

Được biết, hoạt động bay này là một phần quan trọng trong kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, thể hiện sự chuyên nghiệp và trình độ cao của lực lượng không quân Việt Nam. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhiệm vụ diễu binh, diễu hành sẽ được thực hiện thành công và để lại ấn tượng sâu sắc cho người dân và du khách.

Theo đánh giá của thủ trưởng Sư đoàn 371, đây là hoạt động bay có quy mô lớn và phức tạp nhất từ trước đến nay. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần trách nhiệm cao, các đơn vị đã sẵn sàng cho nhiệm vụ quan trọng này.