Những sự kiện bất ngờ như thiên tai và tai nạn giao thông đã để lại hậu quả nghiêm trọng không chỉ về mặt vật chất mà còn về tinh thần cho những người sống sót. Mới đây, vụ lật tàu ở Hạ Long và vụ sạt lở làng Nủ đã gây ra những tổn thương sâu sắc cho các nạn nhân và gia đình họ. Không chỉ cần cứu hộ vật chất, các nạn nhân còn đòi hỏi một “hệ thống chữa lành” về tinh thần để vượt qua những sang chấn tâm lý âm ỉ.
Theo các chuyên gia tâm lý, sau khi trải qua biến cố lớn, con người thường có hai kiểu phản ứng rõ rệt: sự sụp đổ tinh thần ngay tức thì hoặc sự đóng băng cảm xúc kéo dài. Những biến cố bất ngờ như thiên tai hay tai nạn giao thông thường đến bất ngờ, gây ra cú sốc tinh thần cực kỳ lớn và tạo tiền đề cho những sang chấn tâm lý kéo dài như rối loạn cảm xúc, trầm cảm, mất kiểm soát. Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý Nguyễn Hồng Bách – Giám đốc Trung tâm tâm lý lâm sàng Dr.MP cho rằng, sau biến cố lớn, người dân thường trải qua ba giai đoạn: tiếp nhận sự kiện chấn thương, xử lý nhận thức, ứng phó và tăng trưởng sau sang chấn.
Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng ứng phó hoặc nhận được sự hỗ trợ tâm lý kịp thời, tổn thương sẽ tiếp tục đào xoáy trong tâm thức. Bên cạnh đó, vấn đề nghiêm trọng hơn ở trẻ nhỏ là tổn thương ở tuổi thơ có thể âm thầm tạo ra nền tảng tinh thần rạn vỡ. Những đứa trẻ ấy lớn lên với mặc cảm mất mát, ký ức chấn động khó xóa mờ và câu hỏi không lời đáp. Ngoài ra, sang chấn tâm lý không nhất thiết chính thuộc về bản thân người trải nghiệm sự kiện đó mà còn có thể xảy ra với phóng viên, nhân viên cứu hộ, bác sĩ, tình nguyện viên hoặc người dùng mạng xã hội – những người tiếp nhận cảm xúc dữ dội từ thảm họa thông qua hình ảnh, âm thanh, lời kể.
Chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền lưu ý rằng, mô hình can thiệp tâm lý sau thảm họa cần được thiết lập để giúp nạn nhân vượt qua sang chấn. Điều này bao gồm trị liệu nhóm và cá nhân, kết hợp online – offline để tiếp cận nạn nhân đa dạng. PGS.TS Phạm Hương Trà cũng cảnh báo về việc truyền thông và mạng xã hội cần phải có điểm dừng khi khai thác thông tin để tránh kích hoạt sang chấn. Hiện tại, các chuyên gia tâm lý đang kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ đối với nạn nhân sau vụ lật tàu ở Hạ Long. Đồng thời, cũng nhấn mạnh rằng việc hỗ trợ tâm lý cần diễn ra sau 10-15 ngày so với sự kiện mới đạt hiệu quả cao.
Các chuyên gia tâm lý đang nỗ lực để giúp các nạn nhân vượt qua sang chấn tâm lý sau thảm họa. Việc hỗ trợ tâm lý kịp thời và hiệu quả không chỉ giúp các nạn nhân phục hồi tinh thần mà còn giúp họ xây dựng lại cuộc sống mới. Do đó, sự quan tâm và hỗ trợ của cộng đồng là rất cần thiết trong việc giúp các nạn nhân vượt qua khó khăn.
Một số chuyên gia tâm lý cũng cho rằng, việc cung cấp hỗ trợ tâm lý sau thảm họa cần được thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của từng nạn nhân. Điều này bao gồm việc cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý trực tiếp, cũng như các chương trình hỗ trợ tâm lý trực tuyến. Bên cạnh đó, việc tạo ra một môi trường hỗ trợ và chăm sóc tinh thần cho các nạn nhân cũng là điều cần thiết.
Tổng kết lại, sau những sự kiện bất ngờ như thiên tai và tai nạn giao thông, việc hỗ trợ tâm lý cho các nạn nhân là rất cần thiết. Các chuyên gia tâm lý đang kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ đối với nạn nhân sau vụ lật tàu ở Hạ Long. Hy vọng rằng, với sự hỗ trợ và quan tâm của cộng đồng, các nạn nhân sẽ có thể vượt qua sang chấn tâm lý và xây dựng lại cuộc sống mới.
