Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường, việc chuyển đổi cách thức sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Sự thay đổi từ phương thức sản xuất truyền thống sang một mô hình sản xuất định hướng theo nhu cầu thị trường được xem là giải pháp chiến lược để nâng cao giá trị và tính cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Trước đây, nông nghiệp Việt Nam chủ yếu hoạt động dựa trên phương thức sản xuất tự phát, phụ thuộc vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống của người nông dân. Cách thức sản xuất này đã dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giá trị sản phẩm không cao và khiến người nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Do đó, việc thay đổi tư duy sản xuất từ “có gì bán n ấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” đã trở thành một yêu cầu tất yếu để giúp nền nông nghiệp phát triển bền vững.
Để thực hiện được sự thay đổi này, các bên liên quan cần có sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức và hành động. Việc nghiên cứu thị trường sâu rộng để xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Trước hết, nó giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân thông qua việc sản xuất các sản phẩm mà thị trường cần, từ đó nâng cao thu nhập và giảm rủi ro. Đồng thời, nó cũng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, phát triển nông nghiệp bền vững thông qua việc ứng dụng công nghệ cao và các phương thức sản xuất tiên tiến.
Ngoài ra, việc chuyển đổi sang tư duy sản xuất theo nhu cầu thị trường còn góp phần cải thiện đời sống của người nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy này cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân, ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn, và biến đổi khí hậu đang ngày càng tác động mạnh mẽ đến sản xuất nông nghiệp.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước trong việc ban hành các chính sách hỗ trợ, sự dẫn dắt của doanh nghiệp trong việc đồng hành và hỗ trợ nông dân, cũng như sự chủ động của người nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết. Bằng cách tập trung vào nhu cầu thị trường, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
