Bộ Y tế đang đề xuất một số thay đổi quan trọng trong Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác. Mục đích của những thay đổi này là tăng cường nguồn tạng quý giá cho các bệnh nhân cần ghép. Theo đề xuất, cơ sở y tế có thể lấy mô, tạng của người đã đăng ký hiến sau khi họ qua đời mà không cần thêm sự đồng ý của gia đình. Điều này nhằm đơn giản hóa điều kiện lấy mô, tạng và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ hiến tạng từ người chết não thấp nhất thế giới. Theo quy định hiện hành, dù người bệnh đã có thẻ đăng ký hiến tạng, bệnh viện vẫn phải xin phép người thân khi họ chết não. Tuy nhiên, nhiều gia đình từ chối, khiến nguồn tạng quý giá bị bỏ lỡ.
Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, cho biết đề xuất này nhằm ‘tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc thủ tục và phù hợp với thông lệ quốc tế’. Trên thế giới, một số nước như Pháp, Bỉ… trao quyền tuyệt đối cho ý chí của người đã khuất.
Dự thảo sửa đổi Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác cũng đề xuất cho người dưới 18 tuổi hiến tặng mô tạng, đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não, rút ngắn thời gian để tránh mất cơ hội ghép tạng, thay đổi thứ tự ưu tiên ghép, xây dựng cơ chế tài chính, chính sách phù hợp…
Về thứ tự ghép, dự thảo đề xuất thay đổi ưu tiên số một là trường hợp cấp cứu, lần lượt sau đó là trẻ em, người chờ ghép tại cơ sở y tế có người hiến, người đã hiến bộ phận cơ thể hoặc thân nhân hàng thừa kế thứ nhất của họ, người đầu tiên trong danh sách chờ ghép của Trung tâm điều phối quốc gia.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho biết Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng và phát triển mạng lưới gần 30 cơ sở đủ năng lực kỹ thuật. Các bác sĩ Việt Nam đã từng bước làm chủ nhiều kỹ thuật ghép phức tạp như ghép tim-gan đồng thời, khí quản, phổi… tại các bệnh viện lớn.
Luật hiện hành được Quốc hội thông qua từ năm 2006. Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ, Luật hiện hành đã bộc lộ nhiều bất cập, không theo kịp sự phát triển của ngành. Vì vậy, việc sửa Luật nhằm tạo cơ chế, tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép, giống như các nghiên cứu đã chỉ ra.
