Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15) dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/08/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quản lý doanh nghiệp nhà nước (DNNN) bằng cách trao quyền tự chủ nhiều hơn cho các doanh nghiệp này. Với những quy định mới, DNNN sẽ có quyền tự phê duyệt và triển khai chiến lược phát triển cũng như kế hoạch kinh doanh hàng năm mà không cần phải chờ sự phê duyệt từ cơ quan đại diện chủ sở hữu. Sự thay đổi này đánh dấu một bước tiến quan trọng từ mô hình quản lý hành chính sang cơ chế thị trường, nhằm mục đích khơi thông nguồn lực và tăng cường năng lực tài chính cho DNNN.
Một trong những điểm nổi bật của Luật này là việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính và nhân lực. Cụ thể, DNNN sẽ được trao quyền quyết định các chính sách tiền lương, thưởng, và thù lao cho người lao động cũng như lãnh đạo trong phạm vi quỹ lương được phê duyệt. Điều này giúp tăng tính cạnh tranh và khả năng giữ chân nhân sự chất lượng cao. Hơn nữa, doanh nghiệp cũng được phép trích tối đa 50% lợi nhuận sau thuế vào Quỹ đầu tư phát triển và tối đa 3 tháng lương cho Quỹ khen thưởng, phúc lợi.
Về mặt tài chính, Luật mới này mang lại cơ chế huy động vốn linh hoạt hơn cho DNNN. Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty sẽ được quyền quyết định các phương án vay vốn mà không cần phải chờ phê duyệt, trừ khi khoản vay vượt quá ba lần vốn chủ sở hữu. Điều này giúp doanh nghiệp có thể nắm bắt cơ hội thị trường một cách kịp thời và chủ động triển khai các dự án đầu tư. Luật cũng mở rộng phạm vi đầu tư và xóa bỏ những rào cản trước đây trong lĩnh vực bất động sản. Các công ty mẹ nắm vốn chi phối của Nhà nước được phép cho công ty con vay nội bộ, tăng thêm tính linh hoạt và hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nội bộ tập đoàn, tổng công ty.
Để triển khai Luật một cách hiệu quả, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo 3 Nghị định quy định chi tiết. Các nghị định này sẽ quy định cụ thể về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại doanh nghiệp, và cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã nhấn mạnh rằng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp là một bước đi quan trọng trong việc đổi mới và phát triển doanh nghiệp nhà nước. Ông yêu cầu Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo các Nghị định với tinh thần tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, và nâng cao tính tự chủ của doanh nghiệp. Mục tiêu là tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho DNNN, giúp它们 có thể phát triển bền vững và đóng góp nhiều hơn vào nền kinh tế.
Liên quan đến triển vọng của DNNN trong thời gian tới, các chuyên gia kinh tế đánh giá rằng Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ có tác động tích cực. Việc trao quyền tự chủ nhiều hơn cho DNNN không chỉ giúp họ hoạt động hiệu quả hơn mà còn khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo. Tuy nhiên, việc triển khai Luật cũng đòi hỏi sự giám sát và quản lý chặt chẽ để đảm bảo rằng DNNN sử dụng nguồn lực công một cách hiệu quả và minh bạch.
Cuối cùng, với việc Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp chuẩn bị có hiệu lực, các DNNN cần nhanh chóng thích nghi với những thay đổi về cơ chế quản lý và đầu tư. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp này đổi mới, tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế thị trường đang ngày càng hội nhập sâu rộng.
