Nghỉ hè là khoảng thời gian để trẻ em tái tạo năng lượng, bồi đắp kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, đây lại là giai đoạn đầy thách thức. Sự thay đổi trong nhịp sống sinh hoạt và nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng phụ thuộc vào thế giới mạng đã trở thành mối quan ngại hàng đầu. Không chỉ dừng lại ở đó, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử còn âm thầm dẫn đến những hệ lụy khó lường đối với sức khỏe tâm thần của trẻ.
Trường hợp của chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội, là một ví dụ điển hình. Chị P. chia sẻ rằng, sau gần hai tháng nghỉ hè, các con chị đã bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách, dễ cáu gắt và làm việc thiếu tập trung. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị dường như không thể rời khỏi chiếc điện thoại, ngay cả khi ăn uống hay đi vệ sinh. Sự phụ thuộc vào thiết bị điện tử không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn làm suy giảm khả năng giao tiếp xã hội và hiệu quả học tập.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc. Do đó, việc nhận diện và can thiệp sớm là vô cùng quan trọng để giúp trẻ tránh xa những tác động tiêu cực này.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo về những rủi ro khi trẻ em sử dụng mạng xã hội. Theo bà, trẻ có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ có thể tin rằng mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy lâu dài trong việc hình thành nhân cách và lối sống của trẻ.
Trước tình trạng trên, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Qua đó, trẻ có thể phát triển toàn diện và cân bằng giữa thế giới thực và thế giới ảo.
Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Điều này không chỉ giúp trẻ tránh xa những tác động tiêu cực của internet mà còn giúp trẻ phát triển những kỹ năng cần thiết để thành công trong cuộc sống. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.
Cuối cùng, để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, sự quan tâm và đồng hành của gia đình là vô cùng quan trọng. Bằng cách tạo ra một môi trường sống lành mạnh, cha mẹ có thể giúp con trẻ phát triển một cách toàn diện và tránh xa những hệ lụy của việc lạm dụng internet.
