Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại nhiều địa phương đang gặp phải trở ngại lớn là đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng. Mặc dù các địa phương đã chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc, tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình vận hành.
Ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An, cho biết nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ, chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao chuyên môn và kỹ năng.
Tương tự, tại Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu để giúp cán bộ, công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu mới.
Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Ông Nguyễn Viết Hưng nhận định chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ tịch huyện và xã trước đây, trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Tại Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu.
Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp. Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã. Bà nhấn mạnh cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng. Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới.
Trước những khó khăn trên, Bộ Nội vụ cần nhanh chóng ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới, đồng thời tăng cường hỗ trợ các địa phương trong việc đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả vận hành mô hình chính quyền hai cấp và đảm bảo chất lượng phục vụ người dân.
Ông Nguyễn Viết Hưng cũng kiến nghị Bộ Nội vụ cần có các chính sách hỗ trợ để thu hút và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Việc này sẽ giúp các địa phương có thể nâng cao hiệu quả trong việc vận hành hệ thống mới và đáp ứng yêu cầu của người dân.
Các chuyên gia cũng cho rằng, để nâng cao hiệu quả của mô hình chính quyền hai cấp, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các bộ, ngành. Đồng thời, cần phải tăng cường đào tạo và hỗ trợ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao chuyên môn và kỹ năng.
