Cà na, loại trái cây một thời mọc hoang dã dọc bờ mương, kênh rạch ở miền Tây, nay đã trở thành đặc sản được ưa chuộng trên toàn quốc. Không chỉ được bày bán tại các khu du lịch ở An Giang, Cần Thơ, cà na còn được chế biến thành nhiều món ăn và sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của thực khách.
Hiện nay, ở miền Tây, hai giống cà na phổ biến là cà na bản địa và cà na Thái. Cây cà na ban đầu được trồng để giữ đất trong mùa lũ, sau đó mới trở thành cây hái trái kiếm thêm thu nhập. Cây cà na có khả năng chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, không cần bón nhiều phân, giúp giảm thiểu chi phí sản xuất.
Cà na bản địa miền Tây là loại cây thân gỗ cao từ 10-25m, có nhiều nhánh, ra hoa trắng vào khoảng tháng 3-4. Mỗi mùa nước nổi về là lúc cà na vào mùa rộ, thường diễn ra từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch. Trái cà na có hình bầu dục, vỏ láng mịn, dài khoảng 3-4cm, khi già chuyển màu xanh đậm, vị chua và chát, khi chín có màu vàng nhạt, vị chua, mùi thơm nhẹ.
Anh Nguyễn Minh Nhân, một người bán cà na tươi và các sản phẩm từ loại quả này, cho biết hiện nay người dân倾向 trồng cà na Thái hơn vì trái to, sản lượng tốt, ít chua chát hơn, sớm thu hoạch và cho trái quanh năm. Giá cà na Thái dao động theo mùa vụ, lúc rộ thì giá khoảng 15.000-20.000 đồng/kg, khi hiếm hơn thì lên đến 30.000-35.000 đồng/kg.
Để thu hoạch cà na, người dân sử dụng nhiều biện pháp như chèo xuồng hái, dùng lồng, chèo thang, lấy cây móc giật quả, hay với những cây to, lâu năm thì chèo lên hái. Ngoài cà na tươi, anh Nhân còn kinh doanh thêm cà na ngâm, cà na ngào đường, cà na đập sẵn hoặc khía sẵn, khử chua chát rồi đóng gói, gửi cho khách tự ngâm theo sở thích.
Món cà na đập cần phải làm khéo léo, không nên đập cà na quá nát để giữ được màu xanh đặc trưng, khi vắt ráo vẫn giữ được hương vị, ăn giòn. Để khử bớt vị chua, chát của cà na cần nhiều công đoạn, cà na mua về phải rửa sạch, đập dập, ngâm muối 15-20 phút rồi đem bóp, xả 2-3 lần nước.
Cà na còn được các doanh nghiệp chế biến thành nhiều đặc sản như mứt cà na, rượu cà na… giúp nâng giá thành lên hàng chục, hàng trăm nghìn đồng, tùy loại. Tại các tỉnh miền Tây hiện nay có nhiều đặc sản làm từ cà na được công nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh.
Trước kia, loại trái dân dã mọc hoang đã trở thành sản phẩm ngon, hấp dẫn khách du lịch và mang lại kinh tế cho người dân miền Tây. Từ đó, loại cây này đã trở thành một phần quan trọng trong nền kinh tế địa phương, góp phần vào sự phát triển của ngành nông nghiệp và du lịch ở miền Tây.
Ngày nay, để tìm hiểu thêm về loại trái cây đặc sản này và cách chế biến, bạn có thể tham khảo thông tin từ các trang web chuyên về ẩm thực và du lịch, cũng như đến trực tiếp các khu vực trồng cà na để trải nghiệm và tìm hiểu thêm về loại trái cây này. Tìm hiểu thêm về cà na miền Tây và cách chế biến đây là một video giới thiệu cách chế biến cà na.
